SĐT: 
I. LỜI MỞ
Trà là đồ uống phổ biến thứ hai chỉ sau nước uống thông thường. Trà không chỉ là nước uống, mà còn là thú vui tao nhã trong giao tế, thơ văn, ca nhạc….
Khoa học dinh dưỡng chỉ ra rằng, đồ uống quen thuộc này còn đem đến rất nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe con người.
Vậy uống trà có tác dụng gì ? và Uống như thế nào là đúng cách?
II. TỔNG QUAN VỀ TRÀ
Trà là đồ uống được làm từ lá, chồi, cành của cây chè xanh, tên khoa học là Camellia sinensis. Khi làm trà, người chế biến có thể ủ lên men, phơi, rang hoặc sấy, đặc biệt một số cơ sở sản xuất còn kết hợp với các nguyên liệu khác như trái cây, gia vị, hoa, thảo mộc,… để làm tăng thêm dưỡng chất và hương vị của trà.
Sản lượng trà trên toàn cầu đạt mức hàng triệu tấn mỗi năm.Những quốc gia đứng top đầu về sản xuất trà là Trung Quốc, Ấn Độ và Kenya. Việt Nam chúng ta đứng thứ 5 về xuất khẩu trà và đứng thứ 7 về sản xuất trà trên thế giới.
Trên thế giới hiện có 4 dòng trà gốc chính là trà xanh, trà ô long, trà đen và trà trắng. Mỗi loại trà sẽ mang một hương vị đặc trưng nhưng điểm chung của chúng là thơm và xen lẫn cả vị đắng, chát. Từ bốn loại trà gốc này, con người có thể kết hợp thêm các nguyên liệu khác như gia vị, hoa, quả, thảo mộc,..để cho ra nhiều loại trà phối hợp như trà sữa, trà đường, trà chnh, trà gừng, trà cao kỷ tử.v.v…
III. CHẤT SINH HỌC
Nghiên cứu cho thấy trong trà có chứa khoảng hơn 400 chất sinh học khác nhau. Trong đó những đại diện có hoạt tính cao nhất phải kể đến vitamin C, vitamin PP, caffeine, theophylline, các chất polyphenol, xanthine, epigallocatechin gallate (EGCG), K, P, Ca, Fe,…
IV. LỢI ÍCH SỨC KHỎE
1. Hỗ trợ tiêu hóa
Một số hợp chất amin thơm trong trà có khả năng nhũ tương hóa và làm tan chất béo cực tốt. Bởi vậy khi dùng trà sau mỗi bữa ăn, trà không chỉ giúp dễ tiêu, nhẹ bụng hơn mà còn tiết chế tối đa lượng calo dư thừa tích lũy qua thời gian.
2. Giúp tinh thần sảng khoái, minh mẫn
Caffeine trong trà là một chất kích thích thần kinh nhẹ, đem đến trạng thái hưng phấn, sảng khoái cho người thưởng thức. Vậy nên nếu uống một tách trà vào mỗi buổi sáng hằng ngày, sẽ giúp minh mẫn, tỉnh táo trong suốt cả ngày dài làm việc.
3. Giúp giảm cân lành mạnh
Khả năng tiêu mỡ, điều chỉnh vóc dáng của thức uống này cũng được giới chuyên gia đánh giá rất cao. Hiệu quả trên có được là nhờ bộ ba: Polyphenolic, vitamin C và PP. Khi mỡ thừa được đào thải, cơ thể thon thả hơn và sức khỏe cũng có nhiều chuyển biến tốt.
4. Giảm viêm, tăng cường miễn dịch
Với những người có cơ địa dễ nhiễm khuẩn thì uống trà sẽ giúp họ hạn chế tối đa những nguy cơ do tác nhân sinh học này gây ra. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng xanthine và polyphenolic trong trà có khả năng ức chế, làm bất hoạt các hoạt động của E.coli, Staphylococcus và nhiều loại virus thông qua việc kết hợp với protein đặc trưng của chúng. Kết quả là giảm nhiễm trùng, cải thiện vết sưng đỏ do viêm nhiễm gây ra.
Các loại trà, trà đen và trà xanh, đều rất giàu polyphenol như EGCG và theaflavin, có thể hỗ trợ sức khỏe miễn dịch theo đánh giá trên Frontiers in Immunology năm 2020. Ngoài ra, trà rất giàu hợp chất có đặc tính chống viêm, cũng có thể hỗ trợ sức khỏe miễn dịch.
5. Hỗ trợ hệ hô hấp
Theophylline trong trà có thể tạo hưng phấn trực tiếp ở trung khu hô hấp, giúp chống co thắt, giảm nhẹ tình trạng hen suyễn, ho khan và ho có đờm. Những người đang bị viêm đường hô hấp thì thưởng thức một ly trà ấm sẽ rất có lợi.
6. Bảo vệ hệ tim mạch
Trà có chứa rất nhiều chất chống oxy hóa, là “khắc tinh” của gốc tự do và stress oxy hóa. Vì thế chúng có khả năng dọn sạch hệ tuần hoàn, ngăn ngừa nguy cơ xơ vữa động mạch, giúp chống lại các bệnh lý tim mạch đáng ngại như tăng huyết áp, đột quỵ, tai biến,…
Hơn nữa, caffeine và theophylline trong nước trà còn làm giãn động mạch vành ở mức độ vừa phải, nhờ đó mà chức năng và sức bền của tim cũng được tăng cường đáng kể.
7. Bảo vệ da, giúp trẻ lâu
Các chất chống oxy hóa trong trà như EGCG, polyphenolic, vitamin C, xanthine tăng cường chuyển hóa, hỗ trợ sức khỏe làn da, giúp cơ thể dẻo dai hơn, da dẻ săn chắc, hồng hào, ít nếp nhăn và từ vóc dáng cho tới khuôn mặt đều trẻ hơn so với tuổi.
8. Phòng ngừa ung thư
EGCG và các chất polyphenol trong trà có tác dụng chống các gốc tự do, chặn đứng con đường hình thành nitrosamine là những tác nhân hàng đầu gây ung thư. Và theo khuyến cáo của Hội Ung thư học Mỹ thì mỗi ngày bạn nên uống 6 ly trà xanh để giúp ngăn ngừa bệnh lý nan y này.
V. NHỮNG LƯU Ý
1. Pha trà với nước nhiệt lý tưởng từ 80 – 85 độ C. Tránh hãm trà ở nền nhiệt quá cao, nước quá nóng khiến các loại amin thơm, vitamin C và nhiều hoạt chất khác trong trà sẽ ít nhiều bị phá hủy.
2. Không nên pha quá đặc: Trà càng đặc thì hàm lượng tanin càng cao, nên đắng, chát và còn gây co thắt niêm mạc đường tiêu hóa, kết tủa chất đạm, hủy hoại vitamin nhóm B, giảm sắt.
3. Không uống trà khi đói bụng: Khi bụng còn trống rỗng, trà dễ gây viêm dạ dày, tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa.
4. Tránh uống trà ngay trước hoặc ngay sau khi dùng bữa: Sắt và chất đạm trong thực phẩm vừa dung nạp có thể kết hợp với axit tannic trong trà và gây nên tình trạng kết tủa, khó tiêu, giảm hiệu quả tiêu hóa thức ăn.
5. Không uống trà để lâu hoặc để qua đêm: Càng để lâu, tanin và caffeine và chất chống oxy hóa giảm xuống và tiềm ẩn nguy cơ phơi nhiễm vi sinh vật gây hại.
6. Không dùng nước trà để uống thuốc.
VI. THAM KHẢO
[1] Health benefits of tea
https://www.eatright.org/health/wellness/healthful-habits/the-health-benefits-of-tea
[2] Ten Benefits of Drinking Tea
https://www.ramsayhealth.co.uk/blog/lifestyle/ten-benefits-of-drinking-tea
[3] What Happens to Your Body When You Drink Tea Every Day
https://www.eatingwell.com/article/8044312/is-tea-good-for-you/
[4] 8 loại trà nên uống để cơ thể và tâm trí khỏe mạnh hơn
https://suckhoedoisong.vn/8-loai-tra-nen-uong-de-co-the-va-tam-tri-khoe-manh-hon-169230331203314529.htm
[5] 15 loại trà thảo mộc tăng cường sức khỏe
https://suckhoedoisong.vn/15-loai-tra-thao-moc-tang-cuong-suc-khoe-169231229055245445.htm
[6] 6 loại trà giúp giảm các triệu chứng cảm cúm
https://suckhoedoisong.vn/6-loai-tra-giup-giam-cac-trieu-chung-cam-cum-169250208214122801.htm
[7] 7 Loại Trà Cực Tốt Cho Sức Khỏe Và Kéo Dài Tuổi Thọ
[8] Điều gì xảy ra khi bạn uống trà xanh mỗi ngày?
[9] 7 lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên của trà matcha | SKĐS
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM