SĐT: 
I. LỜI MỞ
Hiện nay, khi xã hội phát triển thì tỷ lệ các bệnh không lây nhiễm, đặc biệt thừa cân, béo phì, đái tháo đường, tăng lên như bệnh dịch. Do đó, kiểm soát cân nặng là một vấn đề quan tâm lớn của cả xã hội, y tế, người bệnh và cả người thường.
Đối nghịch với nhiều người ‘hít không khí’, tăng cường thể dục vẫn cứ tăng cân thì không ít người dù ‘ăn cả thế giới’ vẫn gầy tong gầy teo, mình dây, cây tăm sợi chỉ… .
Vậy làm sao để tăng cân đúng tiêu chuẩn y tế, một cách an toàn và khoa học ?
II. THẾ NÀO LÀ THIẾU CÂN, SUY DINH DƯỠNG ?
Hiện nay, khu vực châu Á Thái Bình dương, các cơ sở y tế lấy tiêu chí chẩn đoán thiếu cân (underweight) khi chỉ số khối cơ thể (body mass index BMI) dưới 18.
Hai điều lưu ý: (1) Chỉ số BMI chỉ xem xét cân nặng và chiều cao, không tính đến khối lượng cơ bắp; và (2) Chỉ số BMI là một trong các thông số sức khỏe khác nhau. Do đó, thiếu cân theo thang đo BMI này không nhất thiết là có vấn đề về sức khỏe.
III. NGUY CƠ SỨC KHỎE KHI THIẾU CÂN
1. Nghiên cứu cho thấy, người thiếu cân có nguy cơ tử vong cao gần gấp đôi so với những người béo phì..
2. Nghiên cứu khác cho thấy, sức khỏe giảm đáng kể ở những người thiếu cân sau 38 tuổi, và người BMI thấp thường kèm với rủi ro sức khỏe cao.
3. Thiếu cân làm suy giảm chức năng miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng,
4. Thiếu cân dễ bị loãng và gãy xương, và các vấn đề về sinh sản.
5. Thiểu cơ (teo cơ do tuổi tác),
6. Sa sút trí tuệ cao hơn..
7. Đối với trẻ em: chậm tăng trưởng và phát triển..
IV. NGUYÊN NHÂN THIẾU CÂN
1. Rối loạn ăn uống: chứng chán ăn tâm thần, bệnh tâm thần nghiêm trọng.
2. Các bệnh lý tuyến giáp: cường giáp
3. Bệnh celiac: rối loạn nghiêm trọng nhất liên quan đến gluten.
4. Bệnh đái tháo tiểu đường, đặc biệt đái tháo đường type 1.
5. Ung thư.
6. Nhiễm trùng.
7. Thiếu ăn
V. LÀM THẾ NÀO ĐỂ TĂNG CÂN
1. Tăng lượng calo vào cơ thể
Quan trọng nhất để tăng cân là tạo ra lượng calo dư thừa, nghĩa là phải ăn nhiều calo hơn nhu cầu của cơ thể.
Nếu muốn tăng cân từ từ và đều đặn, ăn nhiều hơn từ 300–500 calo so với mức hàng ngày theo máy tính. Muốn tăng cân nhanh hơ ăn nhiều hơn khoảng 700–1.000 calo trên mức duy trì.
2. Tăng lượng protein tiêu thụ
Lượng protein cho phép được khuyến nghị là từ 1 đến 1,6 gam protein cho mỗi kg thể trọng mỗi ngày.
Người thiếu cân cần tăng lên 2 đến giới hạn trên là 3,5 gam cho mỗi kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày.
Hai điều lưu ý: (1) Protein làm giảm đáng kể cảm giác đói và thèm ăn; và (2) Ăn quá nhiều chất đạm cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
3. Tăng lượng carbs và chất béo .
Ăn nhiều thực phẩm giàu carb và chất béo cũng cần thiết để tăng cân. Do đó, tốt nhất là ăn nhiều protein, chất béo và carbs trong mỗi bữa ăn.
Đảm bảo ăn ít nhất ba bữa mỗi ngày và cố bổ sung các bữa ăn nhẹ giàu năng lượng khi có thể.
4. Tăng cường ăn các thực phẩm giàu năng lượng
Chọn thực phẩm giàu năng lượng càng nhiều càng tốt, Đây là những thực phẩm chứa nhiều calo so với trọng lượng của chúng, nghĩa là ăn số lượng ít nhưng năng lượng cao.
.Một số thực phẩm giàu năng lượng giúp tăng cân:
– Các loại hạt: hạnh nhân, quả óc chó, hạt mắc ca và đậu phộng
– Trái cây sấy khô: nho khô, chà là, mận khô và các loại khác
– Sữa giàu chất béo: sữa nguyên chất, sữa chua nguyên kem, phô mai và kem
– Chất béo và dầu: dầu ô liu nguyên chất, dầu bơ
– Ngũ cốc: yến mạch, gạo lứt
– Thịt: thịt gà, thịt bò, thịt lợn và thịt cừu; bạn cũng có thể chọn những miếng thịt béo hơn
– Củ: khoai tây, khoai lang và khoai mỡ
– Sô cô la đen, bơ, bơ đậu phộng, nước cốt dừa, granola..
Hai điều lưu ý: (1) .Thực phẩm giàu năng lượng có xu hướng gây no nhanh khiến chúng ta khó nạp đủ calo hơn. Dp đó, nên sử dụng nhiều gia vị, phụ gia để tạo cảm giác ngon miệng, giúp khắc phục vấn đề này; và (2) Để ưu tiên việc tăng cân, cần tránh ăn quá nhiều rau và trái cây, vì chất xơ trong trái cây và rau quả khiến con người có cảm giác no, đầy bụng nhanh hơn. giảm chỗ chứa cho các thực phẩm giàu năng lượng.
VI. BÀN VÀ KẾT
Trọng lượng cơ thể người được điều chỉnh theo ba cơ chế chính: di truyền, sinh lý và hành vi. Khi các cơ chế phối hợp nhịp nhịp nhàng thì năng lượng nạp vào cân bằng với năng lượng tiêu hao và cân nặng ổn định.
Ở loài gặm nhấm, các nhà khoa học đã xác định được một vòng feedback điều hòa ba bước gồm: 1) một cảm biến xác định kích thước mô mỡ thông qua nồng độ leptin (protein mã hóa bởi gen ob do các tế bào mỡ tổng hợp) trong máu; 2) các trung tâm vùng dưới đồi với các thụ thể leptin cụ thể, tiếp nhận và tích hợp cường độ của tín hiệu; và 3) các hệ thống tác động ảnh hưởng đến hai yếu tố quyết định cân bằng năng lượng, tức là năng lượng thu vào và năng lượng tiêu hao.
Ở người bình thường không có yếu tố di truyền muốn tăng cân trước hết phải ăn các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và nhiều năng lượng.
Thay đổi cân nặng, tăng hay giảm cân, là một quá trình lâu dài, mất nhiều thời gian và quyết tâm kiên định.
Nếu đã thử các phương cách, chiến lược nêu trên vẫn chưa thành công, cần phải trao đổi, được tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
VII, THAM KHẢO
[1] https://www.wikihow.com/Gain-Weight
[2] https://www.medicalnewstoday.com/articles/321982
[3] https://www.healthline.com/nutrition/how-to-gain-weight#How-long-will-it-take-to-gain-weight?
[4] https://www.livestrong.com/article/190681-how-to-lift-your-own-body-weight/
[5] https://vn.video.search.yahoo.com/search/video?fr=mcafee&ei=UTF-8&p=how+to+elevate+body+weight+%3F&type=E210VN826G0#id=3&vid=befeb25b09aa7aff6f258456f3d0b12a&action=click
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM
.