SĐT: 
I. LỜI MỞ
Nước chanh là một thức uống quá quen thuộc, được nhiều người ưa thích vì tính đơn giản, tiện lợi và chứa nhiều chất dinh dưỡng như protein, glucid, canxi, kali… Với thành phần dinh dưỡng tốt, uống chanh có thể có nhiều lợi ích cho sức khỏe như tăng sức miễn dịch, giảm nguy cơ bị các bệnh tim mạch, sỏi thận, giúp đẹp da, ngăn ngừa một số ung thư…
Gần đây, mạng xã hội chia sẻ quá nhiều lợi ích của việc uống nước cốt chanh tươi với quá nhiều công dụng như thanh lọc cơ thể, tăng đề kháng, ngừa ung thư….thậm chí còn khuyên vắt chanh vào mắt, tai… để hết viêm, mắt sáng, tai thính .
Bài viết đưa lại những thông tin khoa học về loại nước uống này.
II, THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG
Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Ký USDA, thành phần dinh dưỡng của 100 g phần ăn được (nước cốt chanh tươi) như sau:
Năng lượng: ~29 kcal; Nước: ~89 g; Carbohydrate: 9.3 g; Đường: 2.5 g; Chất xơ: 2.8 g (chủ yếu là pectin); Protein: 1.1 g; Chất béo: 0.3 g; Vitamin C: 53 mg (gần 90% nhu cầu khuyến nghị/ngày); Vitamin B1 (Thiamin): 0.04 mg; Vitamin B2 (Riboflavin): 0.02 mg; Vitamin B3 (Niacin): 0.1 mg; Vitamin B5 (Pantothenic acid): 0.19 mg; Vitamin B6: 0.08 mg, Folate (B9): 11 µg; Vitamin A: 22 IU (thấp); Vitamin E: 0.15 mg; Kali (K): 138 mg; Canxi (Ca): 26 mg; Magie (Mg): 8 mg; Photpho (P): 16 mg; Sắt (Fe): 0.6 mg; Kẽm (Zn): 0.06 mg; Đồng (Cu): 0.04 mg; Mangan (Mn): 0.03 mg.
Hợp chất sinh học đặc trưng: Axit citric (~5–7%): tạo vị chua, hỗ trợ tiêu hóa và ngăn sỏi thận; Flavonoid (hesperidin, diosmin, eriocitrin, naringenin): chất chống oxy hóa, kháng viêm; Tinh dầu vỏ chanh (limonene, linalool, citral): kháng khuẩn, tạo mùi thơm.
III. NHỮNG LỢI ÍCH SỨC KHỎE
1. Bù nước và điện giải
Uống đủ nước là nguyên tắc quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể và ngăn ngừa mất nước xảy ra, đặc biệt là trong mùa nóng. Mất nước có thể dẫn đến mệt mỏi; khô môi, khô da; đau đầu; tim đập nhanh; táo bón;…
Do không phải ai cũng thích uống nước lọc nên thêm một chút nước cốt chanh hoặc vài lát chanh sẽ giúp việc uống nước nhiều hơn và thúc đẩy quá trình hydrat hóa hiệu quả. Bên cạnh đó, uống đủ nước còn giúp bạn duy trì cân nặng, các khớp được bôi trơn, thúc đẩy quá trình đào thải của cơ thể thông qua hệ bài tiết cũng như duy trì thân nhiệt ổn định.
2. Nước chanh giàu vitamin C
- Giúp cơ thể bạn chữa lành: Cơ thể chúng ta cần vitamin C để tạo ra collagen, một loại protein quan trọng là một phần của mô liên kết mà cơ thể cần để chữa lành vết thương.
- Hỗ trợ hệ thống miễn dịch: Vitamin C có thể giúp giảm các triệu chứng cảm lạnh và chống lại virus, vi khuẩn gây bệnh.
- Cải thiện sự hấp thụ sắt: Sắt cần thiết cho các tế bào trong cơ thể bạn tồn tại và phát triển. Dùng nước chanh có thể giúp cơ thể tăng cường hấp thụ sắt, đặc biệt là đối với các vận động viên và những người bị thiếu máu.
3. Hỗ trợ giảm cân
Vì nước chanh rất ngon và ít calo, nên nó là một sự thay thế tuyệt vời cho các thức uống kém lành mạnh như nước ngọt, trà đá và nước trái cây. Uống nước chanh thay cho những đồ uống có đường có thể giúp bạn hạn chế lượng calo nạp vào và có khả năng hỗ trợ giảm cân lành mạnh.
Theo Healthline, các đồ uống có đường như nước giải khát, đồ uống thể thao, nước tăng lực,… nếu uống thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ mắc một số tình trạng sức khỏe như tăng cân, béo phì, bệnh tiểu đường type 2, bệnh tim, bệnh thận, bệnh gan, sâu răng, bệnh gout,…
Một nghiên cứu năm 2012 công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ cho thấy, đối với tình trạng thừa cân hoặc béo phì ở người lớn, thay thế đồ uống có hàm lượng calo cao bằng nước hoặc đồ uống không có calo giúp giảm cân trung bình từ 2- 2,5% sau 6 tháng.
4. Ngăn ngừa sỏi thận
Axit citric trong nước chanh cũng có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của sỏi thận. Citrate, một loại muối, trong axit hỗ trợ cơ chế ngăn ngừa sỏi thận bằng cách liên kết với canxi trong nước tiểu.
Theo một nghiên cứu năm 2014 được công bố bởi Trường Đại học Y Case Western Reserve, Cleveland, Ohio, Hoa Kỳ, tiêu thụ tương đương 4 quả chanh mỗi ngày pha với 2 lít nước được phát hiện làm tăng đáng kể lượng citrate trong nước tiểu.
Nồng độ citrate cao có thể ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận hoặc làm chậm lại sự phát triển của sỏi thận. Tổ chức Thận Quốc gia Hoa Kỳ khuyến cáo uống nước chanh loãng là một trong những cách để ngăn ngừa sỏi thận hiệu quả.
5. Hỗ trợ tiêu hóa
Nước chanh thúc đẩy và cải thiện tiêu hóa thuận lợi hơn. Theo Healthline, trong một nghiên cứu năm 2022 phát hiện ra rằng axit citric có trong chanh giúp tăng tiết axit dạ dày có tác dụng giúp cơ thể phân hủy và tiêu hóa thức ăn cũng như thúc đẩy nhu động ruột giúp thức ăn di chuyển thuận lợi hơn. Kali trong nước chanh cũng góp phần giảm đầy hơi do chế độ ăn nhiều natri gây ra.
6. Cải thiện hệ tim mạch, nội tiết chuyển hóa
Theo Medical News Today, chất chống oxy hóa và flavonoid trong chanh còn giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và quá trình trao đổi chất như dung nạp glucose, độ nhạy insulin và chuyển hóa chất béo. Vitamin B trong chanh có thể hỗ trợ sản xuất năng lượng cho bạn. Bên cạnh đó, tiêu thụ các thực phẩm giàu vitamin C như chanh, khoai tây, ớt chuông, dâu tây,… cũng liên quan tới khả năng giảm nếp nhăn và giúp làn da sáng mịn hơn.
7. Nước chanh làm thơm hơi thở
Axit citric trong nước chanh cũng có thể tiêu diệt vi khuẩn gây hôi miệng. Tuy nhiên, quá nhiều axit citric có thể làm cho hơi thở của bạn tồi tệ hơn bằng cách gây ra chứng rối loạn trào ngược dạ dày – thực quản. Trào ngược dạ dày – thực quản có thể khiến axit trong dạ dày trào lên qua thực quản và vào miệng, khiến hơi thở có mùi.
IV. NHỮNG HIỂU LẦM TAI HẠI
1- Nước chanh giúp đốt cháy chất béo
Nhiều quan niệm cho rằng tác dụng giảm cân của nước chanh là nhờ hàm lượng pectin dồi dào – một dạng chất xơ giúp no lâu hơn và hạn chế lượng calo nạp vào. Nhưng thực tế, nước chanh về cơ bản là nước cốt chanh được pha rất loãng và chỉ còn lại một lượng chất xơ cực nhỏ (<1 g) và hiện tại chưa có bằng chứng nào cho thấy uống nước chanh giúp đốt cháy chất béo nhanh hơn so với nước lọc.
2- Nước chanh giúp kiềm hóa cơ thể
Nhiều ý kiến cho rằng, uống một thức uống giàu tính axit như nước chanh sẽ giúp thay đổi độ pH trong máu. Thực tế là những gì mà bạn ăn hoặc uống không thể ảnh hưởng tới độ axit trong máu hoặc tế bào trong cơ thể bạn mà chỉ có thể thay đổi độ pH trong nước tiểu mà thôi.
Điều quan trọng cần lưu ý là cái gọi là “chế độ ăn kiêng kiềm hóa” có thể tốt cho sức khỏe chỉ vì nó nhấn mạnh vào thực phẩm nguyên chất giàu chất dinh dưỡng chứ không phải vì nó làm thay đổi độ axit trong máu của bạn.
3- Uống nước chanh chống ung thư
Theo Medical News Today, quan niệm này hoàn toàn sai lầm. Một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm nước chanh tự nhiên và các loại trái cây, rau củ tươi có thể giúp giảm rủi ro mắc ung thư nhưng không có nghiên cứu nào cho thấy uống nước chanh, thậm chí là uống nước cốt chanh sẽ giúp điều trị bệnh ung thư và ngăn chặn tế bào ung thư di căn.
4- Nước chanh giúp làm sạch và giải độc tốt hơn nước lọc
Chế độ ăn uống thải độc với nước chanh từng gây sốt trên mạng xã hội trong một thời gian nhưng theo các chuyên gia thì hầu hết các tuyên bố về thực phẩm và các đồ uống có thể làm sạch hay giải độc cơ thể đều không có cơ sở khoa học cho tới thời điểm hiện tại.
Cụ thể, nước chanh được cho là có tác dụng thanh lọc cơ thể nhờ vào hàm lượng vitamin C và chất chống oxy hóa. Nó có thể giúp kích thích tiêu hóa và hỗ trợ chức năng gan, đây là những quá trình đóng một phần trong quá trình thanh lọc tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, cơ thể đã được trang bị các cơ quan như gan và thận, chúng hoạt động hiệu quả trong việc loại bỏ độc tố. Do đó, mặc dù nước chanh có thể hỗ trợ những quá trình tự nhiên này, nhưng không chính xác khi nói rằng nước chanh có khả năng detox cơ thể trong việc loại bỏ độc tố một cách đơn lẻ.
5- Uống nước chanh buổi sáng khi bụng đói sẽ tốt hơn
Nhiều người cho rằng uống nước chanh vào buổi sáng khi bụng đói sẽ giúp giảm cân và tốt hơn cho sức khỏe. Mặc dù uống nước chanh vào buổi sáng có thể giúp bổ sung vitamin và khoáng chất giúp giảm mệt mỏi và khởi động quá trình trao đổi chất nhưng không phải cứ uống nước chanh vào buổi sáng là tốt, đặc biệt là với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm.
Uống nước chanh khi bụng đói có thể khiến nhóm người này bị kích ứng dạ dày, gây ra ợ chua và trào ngược axit khiến các cơn đau thêm tệ hơn.
Do vậy mà bạn có thể uống nước chanh vào bất cứ thời điểm nào trong ngày và điều cần chú ý là các phản ứng của cơ thể khi uống nước chanh để điều chỉnh thời gian uống phù hợp. Lưu ý rằng, nếu bạn có ý định uống nước chanh mỗi ngày, hãy sử dụng ống hút và súc miệng sau đó để tránh xói mòn men răng cho axit citric trong chanh có thể khiến men răng bị mòn vẹt.
6- Uống nước chanh ấm sẽ tốt hơn nước chanh lạnh
Không có quy tắc nào về việc uống nước chanh ấm hay nước chanh lạnh sẽ tốt hơn. Tùy vào sở thích và tình trạng sức khỏe mà bạn có thể chọn nhiệt độ pha nước chanh phù hợp.
THAM KHẢO
[1] Thành phần dinh dưỡng của chanh
https://chatgpt.com/c/68a55cb1-cffc-8320-9491-2994b0db4789
[2] Uống nước chanh đủ và đúng cách sẽ nhận được 4 lợi ích sức khỏe
https://suckhoedoisong.vn/uong-nuoc-chanh-du-va-dung-cach-se-nhan-duoc-4-loi-ich-suc-khoe-16922041815194146.htm