Lời mở
Năm 2015, nhiều vụ dùng chất vàng Ô này để nhuộm màu thực phẩm được phát hiện đặc biệt là để “mông má” thịt gà. Sự vụ chưa kịp lắng xuống, thì năm 2016, lại nổi cộm lên việc cả hàng tấn măng tươi được tẩy trắng rồi nhuộm vàng bằng chất vàng Ô độc hại…
Từ đầu năm 2025 này, nhiều lô hàng sầu riêng Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc gặp khó, thậm chí phải quay đầu vì phía bạn yêu cầu có giấy chứng nhận kiểm định chất vàng O.
Vàng Ô là một chất màu công nghiệp, độc cho con người nên không được dùng trong chế biến thực phẩm. Dưới đây là những thông tin khoa học về chất vàng Ô…
Định danh chất vàng Ô
Vàng Ô (Auramine O) là tên thương mại của chất diarylmethane. Đây chất bột tinh thể hình kim, màu vàng, có nhân vòng phenol, dễ tan trong nước và cồn. Công thức hóa học là C17 H21 N3.
Vàng Ô là chất màu tổng hợp, chỉ được sử dụng trong công nghiệp để nhuộm nhiều sản phẩm như vải, giấy, gỗ…và dùng để làm màu sơn quét tường.
Trong y khoa, Auramine Ô có thể được sử dụng để nhuộm màu vi khuẩn axit nhanh, như Mycobacterium, vi khuẩn Lao, nhở khả năng liên kết với acid mycolic trong thành tế bào loại vi khuẩn này, tương tự như thuốc nhuộm Ziehl-Neelsen. Vàng Ô cũng có thể được sử dụng làm thuốc nhuộm huỳnh quang Schiff. Người ta còn kết hợp Auramine Ô với Rhodamine B tạo thành thuốc nhuộm là auramine-rhodamine rất tốt để nhuộm vi khuẩn Lao (Mycobacterium tuberculosis). Phức hợp auramine-rhodamine này cũng có tác dụng khử trùng.
Những tác hại của vàng Ô
* Nhiễm độc cấp:
Trên đường hô hấp: vàng Ô gây kích ứng dữ dội đường hô hấp sẽ gây sặc, lên cơn viêm phế quản, viêm phổi..
Trên hệ tiêu hóa: vàng Ô gây đau bụng, nôn ói, đau rát cổ, tiêu chảy..
Tiếp xúc da sẽ gây ngứa, bong tróc, viêm loét da.
* Nhiễm độc lâu dài
Parodi (1982) nghiên cứu trên động vật cho thấy vàng Ô auramine gây ung thư cho chuột cống và chuột nhắt.
Nhiều thí nghiệm cho thấy vàng Ô làm tổn thương axít nhân DNA của nhiều dòng tế bào, đặc biệt là tế bào gan, thận và tủy xương.
Đôi điều bàn luận
Việc dùng chất màu công nghiệp vàng Ô để làm chất phụ gia nhuộm màu thực phẩm là sai trái cần lên án.
Đây là một tội “hình sự” vì sẽ gây những cái chết oan uổng tức thời cũng như những di hại về sau.
Thiết nghĩ, cơ quan chức năng về An toàn thực phẩm, Quản lý thị trường phải quyết liệt vào cuộc để đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng.
Tài liệu tham khảo
[1] Những di hại khi ăn phải thực phẩm nhiễm chất vàng Ô
https://dantri.com.vn/suc-khoe/nhung-di-hai-khi-an-phai-thuc-pham-nhiem-chat-vang-o-20160203082552958.htm
[2] Chất vàng ô nhuộm gà vàng độc hại như thế nào?
https://dantri.com.vn/suc-khoe/chat-vang-o-nhuom-ga-vang-doc-hai-nhu-the-nao-20151016163744465.htm
[3] Phát hiện chất gây ung thư tạo thịt màu vàng trong thức ăn cho gà
https://dantri.com.vn/suc-khoe/phat-hien-chat-gay-ung-thu-tao-thit-mau-vang-trong-thuc-an-cho-ga-20151007145935562.htm
[4] “Bột nghệ” nhuộm vàng măng là chất vàng O
https://dantri.com.vn/suc-khoe/bot-nghe-nhuom-vang-mang-la-chat-vang-o-20160421210123408.htm
[5] Sầu riêng Việt Nam ‘tắc đường’ sang Trung Quốc vì giấy kiểm định chất vàng O
https://tuoitre.vn/sau-rieng-viet-nam-tac-duong-sang-trung-quoc-vi-giay-kiem-dinh-chat-vang-o-2025012113123626.htm
[6] Nguy cơ nhiễm độc chất vàng ô tạo màu thực phẩm
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM