SĐT: 
I. LỜI MỞ
Ai cũng biết, béo phì là mầm mống phát triển các bệnh nội tiết và chuyển hóa như rối loạn mỡ máu, gan nhiễm mỡ, đái tháo đường, tăng huyết áp…Do đó, đã có những lời ví von như: Vòng bụng càng to, vòng đời càng ngắn; Ngày xưa to bụng, ngày nay to bụng mỡ gan, đái đường…
Gần đây, giới mày râu lại ám ảnh bởi lời ví: Vòng bụng càng to, “lò xo” càng yếu. Vì sao ?
II. TESTOSTERONE LÀ YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH
Testosterone là một hóc-môn gốc steroid trong nhóm các hóc môn nam (androgen) ở động vật có vú, bò sát, chim và có xương sống. Ở người, testosterone chủ yếu chế tiết từ tinh hoàn và một lượng ít hơn từ hai tuyến thượng thận.
Ở nam giới, testosterone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các mô sinh dục nam như tinh hoàn, tinh trùng, tuyến tiền liệt cũng như thúc đẩy các đặc điểm sinh dục thứ phát như sự tăng trưởng của cơ bắp, khối lượng xương, hệ thống lông trên cơ thể. Các hiệu ứng androgenic xảy ra sớm từ trong bào thai, tới tuổi dậy thì, nó làm thay đổi giọng nói của trẻ trai, làm mọc râu và lông nách là các đặc điểm giới tính nam thứ phát và suốt đời người đàn ông.
Ngoài ra, testosterone cũng có tác dụng phòng ngừa bệnh loãng xương, và là chất tăng đồng hóa (tiến biến, anabolism) thúc đẩy sự tổng hợp protein và tăng trưởng của các mô giúp phát triển của xương và khối lượng cơ bắp.
Với đa số nam giới, nồng độ testosterone sẽ giảm một cách tự nhiên theo tuổi tác, trung bình giảm 2% khả năng ham muốn tình dục (libido) mỗi năm cho độ tuổi 40 trở đi, nhưng thường testosterone vẫn ở giới hạn cho phép, không ảnh hưởng nhiều đến chức năng tình dục. Khoảng 20% nam giới từ 60 tuổi trở lên, tuổi mãn dục nam (andropause) có nồng độ testosterone dưới mức bình thường y học gọi là tình trạng thiếu hụt testosterone ở người nam cao tuổi (partial androgen deficiency of ageing male, PADAM).
Khi nồng độ testosterone giảm thấp, sức khỏe tình dục bị ảnh hưởng: giảm ham muốn, rối loạn cương dương (ED) và khả năng sinh tinh trùng cũng yếu kém. Trong trường hợp này, có thể dùng liệu pháp bổ sung testosterone (HRT), bổ, cường dương bằng những dược chất, thực phẩm chức năng giúp tăng khả năng tổng hợp testosterone.
III. BA LÝ DO KHIẾN “VÒNG BỤNG CÀNG TO “LỒ XO” CÀNG YẾU
(1) Tâm lý và thẩm mỹ: người béo phì với vòng bụng vượt mặt sẽ có một diện mạo không dễ coi, khiến sự di chuyển, đi lại khó khăn, gây tâm lý ngại giao tiếp và cũng thật sự khiến chị em tụt hứng, thiếu thiện cảm.
(2) Trọng lượng cơ thể dư thừa, vòng bụng to xệ xuống, ảnh hưởng đến huyết lưu trong các mạch máu dương vật. Lượng máu thiếu khiến khả năng độ cương cứng bị ảnh hưởng nhiều. Lưu lượng máu thiếu máu cũng khiến các tế bào nội mô mạch máu giải phóng không đủ lượng nitric oxide NO cần thiết và sự rối loạn cương dương xảy ra.
(3) Béo phì gây tình trạng kháng insulin (insulin resistance) và nồng độ SHBG (sex hormones binding globulin) giảm, hậu quả cuối cùng là nồng độ testosterone máu giảm. Béo phì nặng cũng ức chế trục Dưới đồi-Tuyến yên-Tinh hoàn (hypothalamus-pituitary-testes, HPT) bị ức chế khiến testosterone càng giảm thêm.
Thống kê khoa học cho thấy, một nửa số đàn ông bị béo phì có nồng độ testosterone thấp hơn bình thường. Nồng độ testosterone giảm, ngoài tác dụng trực tiếp lên khả năng sinh dục, còn đóng vai trò khá lớn trong khởi phát bệnh lý các bệnh nội tiết, chuyển hóa và tim mạch của bệnh nhân.
IV. THAY LỜI KẾT
Béo phì là một rối loạn nội tiết chuyển hóa liên quan đến nhiều yếu tố cuộc sống, môi trường và di truyền, đặc biệt là chế độ ăn uống.
Béo phì cũng là đầu mối, nguy cơ quan trọng với nhiều bệnh không lây nhiễm đang tăng lên như bệnh dịch là rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim…
Với hệ lụy “vòng bụng càng to, lò xo càng ngắn”, béo phì cũng là một nổi ám ảnh to lớn với những đấng mày râu có vòng 2 quá khổ. Ngoài tạo một “nhất dáng” phục phịch, không hấp dẫn chị em, béo phì còn làm giảm nồng độ hóc-môn “yêu” testosterone xuống thấp, với hệ lụy là gần như tất cả chức năng đàn ông đều tụt giảm theo.
Tóm lại, điều chỉnh, cải tạo hai nguyên nhân gây béo phì là ăn uống và vận động là biện pháp đơn giản, khoa học và khả thi để lật ngược tình trạng này.
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Causal relationship between obesity and serum testosterone status in men: A bi-directional mendelian randomization analysis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5407807/
[2] Does obesity cause erectile dysfunction?
https://getmegiddy.com/mens-health/can-obesity-cause-erectile-dysfunction/
[3] The impact of obesity on serum testosterone levels and semen quality in a population of infertile men
[4] Bidirectional relationship between obesity and low testosterone.
[5] Obesity, low testosterone levels and erectile dysfunction
https://www.nature.com/articles/ijir200842.pdf?origin=ppub
[6] The effectiveness of testosterone therapy in obese men with low testosterone levels
[7] The significance of low testosterone levels in obese men
https://link.springer.com/article/10.1007/s13679-012-0029-4
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM