COVID-19 VÀ MIỄN DỊCH CỘNG ĐỒNG

HERD IMMUNITY AND COVID-19

TS.BS Trần Bá Thoại Uỷ viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM

Miễn dịch cộng đồng là gì?

Miễn dịch cộng đồng, còn gọi là bầy đàn, dân số, xã hội, là một hình thức bảo vệ gián tiếp ngăn chặn một bệnh truyền nhiễm xảy ra khi có một tỷ lệ lớn dân số được miễn dịch thông qua tiêm chủng hay bị nhiễm trùng trước đó, sẽ bảo vệ cho những người chưa có miễn dịch còn lại.

Tỷ lệ số người có miễn dịch trong cộng đồng càng lớn, thì xác suất để những người không có miễn dịch bị lây nhiễm bệnh càng nhỏ. Ví dụ nếu có 10% dân số của cộng đồng bị nhiễm bênh, thì số 10% này sẽ tiếp xúc và lây bệnh cho 90% dân số còn lại. Nhưng nếu có từ 80% đến 90% dân số trong cộng đồng này đã mắc bệnh và qua khỏi, vì cơ thể họ sẽ có kháng thể chống virus, nên sẽ không mắc bệnh lần hai, cho nên số người này sẽ là “lá chắn sống” bảo vệ cho 10% người chưa bị nhiễm còn lại.

Việc tạo ra miễn dịch cộng đồng rất có ý nghĩa lớn với người già, trẻ em, trẻ sơ sinh…là những đối tượng dễ tổn thương nhất trước dịch bệnh do sức đề kháng của hệ miễn dịch.

Miễn dịch cộng đồng được khoa học công nhận là một hiện tượng tự nhiên vào thập niên 1930, sau khảo sát thấy rằng khi một lượng đáng kể trẻ em có miễn dịch với bệnh sởi, thì số ca nhiễm mới tạm thời giảm.

Đôi điều bàn luận

Về lý thuyết, miễn dịch cộng đồng là giải pháp căn cơ, lâu dài để ngăn ngừa vi sinh vật gây bệnh lây nhiễm.

Các chuyên gia y tế đều thống nhất khái niệm này trong việc tiêm chủng văcxin. Và việc tiêm chủng vắc-xin hàng loạt để gây miễn dịch cộng đồng đã trở nên phổ biến và thành công trong việc ngăn ngừa sự lây lan của nhiều căn bệnh truyền nhiễm.

Nhưng trong bệnh dịch COVID-19, đến nay còn có nhiều ý kiến, tranh luận, chưa thống nhất vì :

Những hiểu biết về virus SARS-CoV-2 chưa tường tận: nguồn gốc, vectơ trung gian, cơ chế bệnh sinh, nguyên nhân gây tử vong, phương cách , thuốc điều trị.
Kháng thể chống lại SARS-CoV-2: có bao nhiêu loại, tác dụng thế nào, tồn tại bao lâu tới nay cũng chưa rõ ràng, khẳng định.
Các vắc-xin ngừa COVID-19 đang còn nghiên cứu, phát triển và chưa được đưa ra sử dụng

Vì thế, nhiều chuyên gia y tế cho rằng, để người dân có miễn dịch cộng đồng bằng cho người có bệnh tự phát triển kháng thể là một cách làm quá mạo hiểm. Và chỉ văcxin mới là lựa chọn tốt nhất để có miễn dịch cộng đồng.

Trên Newsweek (Mỹ) TS Gary L. LeRoy, Chủ tịch Học viện bác sĩ gia đình Mỹ (AAFP), khẳng định vì chưa có văcxin, vào lúc này cách duy nhất để tạo ra bất kỳ hình thức miễn dịch cộng đồng nào cũng là để cho mọi người có bệnh và tự phát triển kháng thể. Nhưng ông LeRoy nhấn mạnh, hiện nay chưa có miễn dịch cộng đồng đối với SARS-CoV-2 gây đại dịch COVID-19.

Thậm chí, Shaun Lintern, cây bút y tế báo Independent, quả quyết “hiện nay, không có cơ hội có miễn dịch cộng đồng với virus corona”, vì “Là một virus hoàn toàn mới, hiện không ai có miễn dịch với nó cả, nên mỗi người đều dễ tổn thương do virus. Miễn dịch cộng đồng chỉ có hiệu quả một khi đa số người dân nhiễm bệnh và sống sót, vì khi đó cơ thể họ tạo kháng thể với virus”.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Herd immunity

https://en.wikipedia.org/wiki/Herd_immunity

[2] Herd immunity

https://apic.org/monthly_alerts/herd-immunity/

[3] What is herd immunity and How can we achieve it with COVID-19?

https://www.jhsph.edu/covid-19/articles/achieving-herd-immunity-with-covid19.html

[4] Herd immunity and COVID-19: What you need to know

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronavirus/in-depth/herd-immunity-and-coronavirus/art-20486808

[5] Immunity to COVID-19 could be lost in months, UK study suggests

https://www.theguardian.com/world/2020/jul/12/immunity-to-covid-19-could-be-lost-in-months-uk-study-suggests?fbclid=IwAR3Uld7F-1zW3N5sTK4LzcDs1WVvjSdCqqJmP8Isk6Z7Ce46Hcnq35DpLQg

[6] The Tricky Math of Herd Immunity for COVID-19