RƯỢU VANG ĐỎ: LỢI ÍCH VÀ NGUY CƠ ?

     I. LỜI MỞ

    Rượu vang là loại đồ uống có lịch sử hình thành và phát triển lâu đời, được xem là một phần văn hóa của nhiều quốc gia phương Tây.

 

    Đặc biệt, ngoài chức năng ẩm thực, các nhà khoa học dinh dưỡng còn phát hiện rượu vang đỏ có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, đặc biệt khi được dùng trong chế độ ăn Địa Trung Hải. Vì thế, đã có đề xuất nên dùng rượu vang đỏ hàng ngày…

    II. TỔNG QUAN VỀ RƯỢU VANG ĐỎ

    1. RƯỢU VANG, VANG ĐỎ VÀ VANG TRẮNG

  * Rượu vang là loại rượu lên men từ nước cốt nho. Hàm lượng cồn trong rượu vang có thể ở trong khoảng từ 12 đến 15%.

    Rượu vang trắng và rượu vang đỏ là hai dòng rượu vang phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Xét về nhiều yếu tố như nguồn nguyên liệu, kỹ thuật sản xuất và lợi ích đối với sức khỏe, hai dòng rượu này sẽ có những khác biệt nhất định như sau:

   * Rượu vang trắng được làm từ nho trắng hoặc nho xanh, chỉ sử dụng phần nước cốt của nho. Phần vỏ, hạt và thân cây sẽ được loại bỏ trước khi đem nước cốt nho cho lên men rượu.

  * Rượu vang đỏ được làm từ các giống nho đỏ. Nho sau khi thu hoạch được nghiền nát và chuyển trực tiếp vào thùng để lên men cùng với vỏ, hạt và thân cây.

   Theo nhiều nghiên cứu phân tích, trong vỏ nho đỏ có chứa rất nhiều sắc tố và hợp chất có lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như: resveratrol, tanin, catechin,… Do vậy, tác dụng của rượu vang đỏ được đánh giá cao. Rượu vang trắng cũng có chứa nhiều thành phần tốt cho sức khỏe, thế nhưng phần trăm lại thấp hơn nhiều so với vang đỏ.

    2. THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG
    Một khẩu phần rượu vang đỏ 5 ounce (150 ml)  trung bình có: Calo: 125,  Chất đạm: 0,1 gam; Chất béo: 0 gam; Carbohydrate: 4 gam; Chất xơ: 0 gam; Đường: 1 gam. Một lượng nhỏ vitamin và khoáng chất, bao gồm: Sắt; canxi; Kali; Phốt pho…

   Đặc biêt, rượu nho đỏ có chứa nhiều chất chống oxy hóa, như resveratrol, catechin, epicatechin và proanthocyanidin, đặc biệt là resveratrol và proanthocyanidin.

    3. NHỮNG LỢI ÍCH SỨC KHỎE

   Nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa, rượu nho, đặc biệt nho nho đỏ, có nhiều lợi ích sức khỏe như chống viêm, chống đông máu,giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư. v.v,..

     * Giảm nguy cơ bệnh tim  mạch và đột quỵ

     Rượu vang có chứa nhiều chất chống oxy hóa polyphenol gồm: tanin, resveratrol. Các chất này có công dụng ngăn ngừa tình trang đông máu, từ đó giúp hệ thống tuần hoàn tim mạch hoạt động tốt hơn, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

    Bên cạnh hỗ trợ hoạt động tim mạch, rượu vang đỏ còn làm giảm lượng cholesterol xấu (LDL) trong cơ thể, là một trong những nguyên nhân chính gây ra chứng xơ vữa động mạch, đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim.

    Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, chất resveratrol trong rượu vang đỏ có khả năng làm chậm quá trình đông máu, giúp máu lưu thông hiệu quả, ngăn ngừa đột quỵ. 

     * Cải thiện hệ tiêu hóa và vi sinh đường ruột (gut microbiome)

    Nghiên cứu của các nhà khoa học tại Đại học King’s College (London), việc uống rượu vang có thể làm tăng số lượng lợi khuẩn trong hệ thống vi sinh đường ruột.

    Nhờ đó giúp cải thiện tiêu hóa, giảm đầy bụng khó tiêu hay các bệnh về dạ dày-ruột, cũng như nhiều tác dụng khác của hệ vi sinh này.

HỆ VI SINH ĐƯỜNG RUỘT VÀ SỨC KHỎE CON NGƯỜI (GUT MICROBIOME: HOPES, THREATS AND PROMISES)

        * Hỗ trợ kiểm soát cân nặng

   Rượu vang đỏ còn là hỗ trợ kiểm soát cân nặng hiệu quả nhờ resveratrol thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng. Đồng thời kiểm soát lượng insulin và làm giảm quá trình hình thành các tế bào mỡ bên trong cơ thể.

      * Giúp ngủ ngon giấc

    Trong rượu vang đỏ có chứa thành phần melatonin, được biết đến là “hormone ngủ”, có công dụng điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ của cơ thể. Nếu bạn đang gặp tình trạng khó ngủ, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, hãy uống 1 ly rượu vang trước khi ngủ. Điều này giúp bạn có được giấc ngủ ngon hơn, đồng thời còn giúp cải thiện làn da mịn màng, khỏe đẹp hơn mỗi ngày.

.    * Giảm căng thẳng stress, chống trầm cảm

   Trong thành phần của rượu vang có chứa resveratrol, một hợp chất giúp ngăn chặn hình thành các khối u, sửa chữa ADN và giúp tăng tuổi thọ. Khi thưởng thức một ly rượu vang mỗi ngày trong bữa ăn tối hoặc sau ngày dài làm việc, bạn sẽ cảm thấy được giải tỏa mọi căng thẳng, mệt mỏi.

    Ngoài ra, một vài nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, chất chống oxi hóa resveratrol trong rượu vang có khả năng làm giảm sự tích tụ enzyme PDE4 trong não. Từ đó ngăn chặn hoặc làm giảm chứng rối loạn lo âu và trầm cảm.

     * Giảm nguy cơ mắc mất trí nhớ

   Các chất polyphenol trong rượu vang như flavanols, flavonoids, anthocyanins và resveratrol đều có những tác động tích cực đến sức khỏe. Cụ thể, các hợp chất này có công dụng ngăn ngừa thoái hóa thần kinh và rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Nhờ đó giúp bảo vệ các tế bào não khỏi tác động của quá trình oxi hóa và chất ức chế beta amyloid – nguyên nhân chính gây ra bệnh mất trí nhớ Alzheimer.

       * Giảm nguy cơ đái tháo đường

   Resveratrol trong vỏ nho có tác dụng kiểm soát đường máu. Một nghiên cứu cho thấy người dùng 250mg chất bổ sung resveratrol mỗi ngày, liên tục trong 3 tháng có lượng đường trong máu thấp hơn đáng kể. 

      * Làm chậm lão hóa

      Một trong những tác dụng tốt của rượu vang đỏ đối với phụ nữ là khả năng ngăn ngừa lão hóa nhờ resveratrol ngăn chặn tổn thương của tế bào, giảm viêm nhiễm và kích thích tái tạo các tế bào mới. Uống 1 ly rượu vang đỏ mỗi ngày, các chị em phụ nữ sẽ có được làn da mịn màng và tươi trẻ. Bên cạnh đó, chất chống oxy hóa trong rượu cũng giúp bảo vệ da khỏi tác động có hại của các tia tử ngoại..

     * Tăng cường hệ miễn dịch

    Nho được biết đến là loại trái cây có chứa nhiều chất chống oxy hóa như resveratrol, catechin, epicatechin,… Việc uống rượu vang đỏ đúng cách giúp cơ thể phòng ngừa stress oxy-hóa. Từ đó tăng cường hệ miễn dịch và phòng chống bệnh tật hiệu quả.

      * Ngăn ngừa ung thư

    Một trong những tác dụng của rượu vang đỏ mà ít ai biết đến là khả năng ngăn ngừa ung thư. Cụ thể, các chất chống oxy hóa có trong rượu vang có khả năng làm chậm sự phát triển của các tế bào ung thư, như ung thư buồng trứng, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư ruột kết, tế bào đáy,…

.    4. NHỮNG NGUY CƠ

     Trong khi sử dụng một lượng rượu vang đỏ vừa phải sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ, thì việc lạm dụng, tiêu thụ quá nhiều rượu vang cũng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe do tác dụng của thành phần ethanol. Những ảnh hưởng đó là:

      * Tăng cân. Rượu vang đỏ chứa gấp đôi lượng calo so với bia và nước ngọt có đường. Do đó, tiêu thụ quá mức có thể làm cho lượng calo tăng cao và khiến cơ thể tăng cân.

     * Nghiện rượu uống thường xuyên dẫn đến tình trạng mất kiểm soát và nghiện rượu.

    * Xơ gan. Khi uống hơn 30gr rượu (khoảng 2-3 ly) mỗi ngày có nguy cơ phát triển bệnh gan. Bệnh tiến triển ở giai đoạn cuối gọi là xơ gan.

    * Tăng nguy cơ trầm cảm. Những người nghiện rượu nặng có nguy cơ trầm cảm cao hơn so với những người uống vừa phải hoặc không uống.

    * Tăng nguy cơ tử vong và bệnh tật. Uống nhiều rượu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở nam giới và liên quan đến việc tăng nguy cơ tử vong sớm.

   * Dị ứng 

   Khoảng 10% dân số có nguy cơ bị dị ứng với rượu vang. Nhiều thành phần của rượu vang có thể gây ra phản ứng, bao gồm nấm men, nấm mốc và sulfit. Ngay cả các flavonoid, chất làm cho rượu vang đỏ có lợi cho sức khỏe, cũng có thể gây ra phản ứng không dung nạp. Rượu vang đỏ là một trong những dạng rượu dễ gây phản ứng nhất ở người mắc bệnh hen suyễn.

      III. ĐÔI LỜI BÀN LUẬN

   Những năm 90 của thế kỷ trước nghịch lý Pháp (French paradox) xuất hiện với bằng chứng dịch tể học cho thấy uống 1-3 ly rượu vang mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tim mạch ngay cả khi tiêu thụ nhiều chất béo bão hòa. Nhưng cho đến nay, không có đủ bằng chứng lâm sàng để xác nhận điều đó.

   Cần nhớ rằng, (1) Những ích lợi sức khỏe của rượu vang mang lại không phải do thành phần cồn etylic, rượu ethanol, mà do các chất polyphenol như flavanols, flavonoids, anthocyanins và resveratrol mang lại, và (2) Thành phần ethanol trong rượu vang đỏ cũng gây tác hại như khi chúng ta uống bia rượu quá nhiều.

   Để tránh những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe do thành phần ethanol này, châu Âu và châu Mỹ đều đưa mức khuyến nghị tiêu thụ rượu vang đỏ vừa phải là:

       * Kết hợp thưởng thức rượu vang với chế độ ăn uống lành mạnh, giảm carbohydrate và tăng protein, chất xơ.

    Cũng cần lưu ý rằng, hàm lượng resveratrol trong rượu vang đỏ khá thấp, cần phải uống cả chai mỗi ngày mới đạt được lượng sử dụng trong các nghiên cứu trên động vật. Vì thế, có chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, nếu uống rượu vang chỉ vì hàm lượng resveratrol thì dùng thực phẩm bổ sung là tốt hơn.

    Tóm lại:

      (1) Rượu vang đỏ không chỉ là loại thức uống cao cấp, sang trọng mà hơn thế còn mang đến nhiều công dụng bất ngờ đối với sức khỏe, và

      (2) Cần biết rõ ưu và nhược, lợi ích và nguy cơ, của rượu vang đỏ để chọn cách thưởng thức rượu vang phù hợp, an toàn

   IV. THAM KHẢO

[1] Health effects of wine

https://en.wikipedia.org/wiki/Health_effects_of_wine

[2] Red Wine: Good or Bad?

https://www.healthline.com/nutrition/red-wine-good-or-bad

[3] Are There Health Benefits To Drinking Red Wine?

https://www.webmd.com/diet/health-benefits-red-wine

[4] Red wine and resveratrol: Good for your heart?

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-disease/in-depth/red-wine/art-20048281

[5] Is red wine good for you?

https://www.medicalnewstoday.com/articles/265635

[6] Does red wine really have health benefits?

https://zoe.com/learn/red-wine-health-benefits

[7] Understanding the Effects of Red Wine

[8] Uống rượu vang thế nào tốt cho sức khỏe ?

      TS.BS Trần Bá Thoại

  Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM