CẮT ĐỐT BẰNG SÓNG CAO TẦN (Radio Frequency Ablation, RFA)

LỜI DẪN Đốt bằng sóng cao tần, tiêu hủy tế bào bằng nhiệt sản sinh từ sóng cao tần, được dùng hiệu quả trong điều trị một số bệnh u bướu như: u tuyến giáp, ung thư gan, u sợi tuyến vú…

NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA ĐỐT CAO TẦN

Cắt đốt bằng sóng cao tần (Radio Frequency Ablation, RFA) là một thủ thuật y khoa để loại bỏ các khối u tế bào cơ thể bằng nhiệt sinh ra từ dòng điện xoay chiều tần số trong khoảng 350-500 kHz. Nhiệt độ sinh ra từ 60 đến 100 độ C, và RFA có thể thực hiện ở các bệnh nhân ngoại trú, sử dụng gây tê tại chỗ hoặc gây mê an thần. Nhờ hai ưu điểm quan trọng là không kích thích thần kinh và cơ tim, RFA có thể được áp dụng mà không cần gây mê toàn thân và loại bỏ được những mô tế bào bệnh lý mà không gây tổn thương đáng kể cho các vùng lân cận. RFA được sử dụng rộng rãi vào thế kỷ 21, trong nhiều chuyên khoa: tiêu hóa, thần kinh, nôi tiết, sinh dục….. Thủ thuật thường được thực hiện dưới sự hướng dẫn của thủ thuật hình ảnh như X-quang, Siêu âm, CT Scan, MRI với sự phối hợp của các chuyên gia gây tê, chẩn đoán hình ảnh, và các chuyên khoa liên quan như tim mạch, nội soi…

CẮT ĐỐT CAO TẦN Ở VIỆT NAM

Ở Việt Nam, RFA được dùng phổ biến để điều trị u gan, bướu nhân tuyến giáp, u sợi tuyến vú…

* ĐỐT CẮT U GAN Dưới hướng dẫn của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, cắt lớp vi tính, máy chụp mạch số hoá xoá nền, bác sĩ can thiệp sẽ đưa đầu kim phát sóng radio cao tần với nhiệt lượng thích hợp để đốt cháy khối u mà không ảnh hưởng đến các tế bào gan lành và các tạng xung quanh. Đốt sóng cao tần RFA được chỉ định điều trị các khối u nguyên phát hoặc di căn đến trong gan. Phương pháp được ưu tiên sử dụng với các khối kích thước khoảng 3cm, cho các bệnh nhân không thể phẫu thuật vì già yếu, xơ gan, suy chức năng gan, bệnh toàn thân có nguy cơ khi gây mê, phẫu thuật.

* ĐỐT CÁT BƯỚU GIÁP Thường được thực hiện theo 6 bước: (1) Siêu âm tuyến giáp xác định vị trí, kích thước, đặc điểm của bướu nhân giáp; (2) Sinh thiết bằng kim nhỏ FNA để chẩn đoán tế bào học: nang, nhân, lành, ác tính; (3) Xét nghiệm máu: hóc môn, sinh hóa..; (4) Vô khuẩn da vùng cổ; (5) Gây tê khoang quanh tuyến giáp với lidocain; (6) Đốt bướu nhân giáp bằng sóng cao tần dưới sự hướng dẫn của siêu âm. Ngoài hiệu quả, phương pháp này không để lại sẹo xấu nên còn mang lại tính thẩm mỹ cao cho phụ nữ.

* ĐỐT CẮT U SỢI TUYẾN VÚ Cũng như đốt cắt bướu giáp, sau khi đã siêu âm để xác định chính xác vị trí của khối u, và sinh thiết để xác định chẩn đoán tế bào học, phẫu thuật viên sẽ gây tê tại chỗ rồi dùng các đầu dò nhiệt cao tần trực tiếp vào đốt, phá hủy khối u. Khi sử dụng sóng cao tần để điều trị u sợi tuyến vú thì chỉ cần gây tê tại chỗ. Ngoài hiệu quả cao, phương pháp này còn mang lại tính thẩm mỹ cao cho phụ nữ do không để lại sẹo xấu.

TS.BS Trần Bá Thoại BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Radiofrequency ablation

https://en.wikipedia.org/wiki/Radiofrequency_ablation

[2] What is radiofrequency ablation (RFA)?

https://www.webmd.com/pain-management/qa/what-is-radiofrequency-ablation-rfa

[3] Radiofrequency ablation

https://surgery.ucsf.edu/conditions–procedures/radiofrequency-ablation-(rfa).aspx

[4] Radiofrequency ablation (RFA) / Microwave ablation (MWA) of liver tumors

https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=rfaliver

[5] Dùng RFA đốt u gan

https://tranbathoaimdphd.wordpress.com/2017/06/21/dot-u-gan-bang-song-cao-tan/amp/