SĐT: 
I. LỜI MỞ
Bơ là một trái cây quen thuộc, rất tốt cho sức khỏe. Đa số chúng ta khi thưởng thức quả bơ, thường nghĩ lá bơ không là phần thừa, mà không biết rằng nó rất tốt cho sức khỏe.
Các phân tích khoa học cho thấy, nhờ giàu các chất chống oxy hóa, hợp chất chống viêm và chất kháng khuẩn, những chiếc lá bơ ít được để ý này có thể giúp ngủ ngon hơn, kiểm soát cơn đau và thậm chí chống lại các bệnh nội tiết chuyển hóa.
Hiện nay, lá bơ khô đóng gói và trà lá bơ…. được giới thiệu và bán phổ biến rộng rãi trong các siêu thị, cửa hàng…
II. THÀNH PHẦN DINH DƯỠNG
Lá bơ có hoạt tính dược lý và chứa nhiều loại hóa chất thực vật. Chúng bao gồm flavonoid (quercetin, kaempferol, rutin), axit phenolic (axit gallic, axit protocatechuic), tannin, alkaloid và triterpenoid như lupeol và amyrin.
Các hợp chất trong lá bao gồm estragole, anethole và limonene, có tác dụng kháng khuẩn. Lá cũng chứa saponin và glycoside, có tác dụng giảm cholesterol và điều hòa đáp ứng miễn dịch.
Lá cũng chứa các khoáng chất như magiê, canxi và kẽm, hỗ trợ các hoạt động của enzyme và thần kinh cơ. Sự kết hợp của các hợp chất hoạt tính sinh học này làm cho lá bơ có giá trị về mặt y học đối với các bệnh tim mạch, chuyển hóa và viêm.
III. NHỮNG LỢI ÍCH SỨC KHỎE
1. Hạ huyết áp
Lá bơ có tác dụng kiểm soát huyết áp thông qua việc giãn mạch được kích hoạt bởi các flavonoid như quercetin và kaempferol. Các hợp chất này làm tăng tổng hợp oxit nitric (NO) trong tế bào nội mô, giúp giãn mạch và cải thiện tuần hoàn máu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng quercetin ức chế men chuyển angiotensin (ACE), làm giảm co mạch.
Các thử nghiệm in vivo cho thấy huyết áp tâm thu và tâm trương giảm đáng kể sau khi sử dụng chiết xuất lá bơ luộc thường xuyên. Triterpene và magie còn hỗ trợ điều hòa trương lực mạch máu và giảm độ cứng động mạch. Do đó, chúng có thể hỗ trợ điều trị tăng huyết áp một cách tự nhiên.
2. Giảm đường máu
Lá bơ có lợi cho việc điều hòa glucose nhờ flavonoid và phenolic, giúp tăng độ nhạy insulin và ức chế α-glucosidase, một enzyme chịu trách nhiệm phân hủy carbohydrate. Điều này dẫn đến việc làm chậm quá trình hấp thụ glucose và giảm lượng đường trong máu sau bữa ăn. Quercetin tăng cường sự chuyển vị GLUT4 trong tế bào cơ, cải thiện sự hấp thu glucose.
Các nghiên cứu trên động vật cho thấy việc sử dụng nước sắc lá bơ luộc hàng ngày làm giảm đáng kể lượng đường trong máu lúc đói. Những đặc tính này hứa hẹn một phương pháp điều trị tự nhiên cho bệnh tiểu đường tuýp 2.
3. Cải thiện chỉ số cholesterol
Lá bơ luộc có lợi cho quá trình chuyển hóa lipid nhờ saponin và flavonoid, giúp giảm LDL (cholesterol xấu) và tăng HDL (cholesterol tốt). Saponin tạo thành phức hợp không hòa tan với cholesterol trong ruột, ngăn cản sự hấp thụ. Quercetin điều hòa quá trình chuyển hóa lipid bằng cách ức chế HMG-Coa reductase, enzyme tổng hợp cholesterol ở gan.
Các nghiên cứu trên động vật báo cáo rằng cholesterol toàn phần và triglyceride giảm đáng kể sau khi uống chiết xuất lá. Tác dụng bảo vệ tim này được tăng cường nhờ các hợp chất chống oxy hóa ngăn ngừa quá trình oxy hóa LDL.
4. Tăng cường chức năng thận và lợi tiểu
Tác dụng lợi tiểu của lá bơ có lợi cho quá trình giải độc và sức khỏe thận. Flavonoid và các loại tinh dầu như limonene làm tăng khả năng lọc thận và lượng nước tiểu bài tiết. Tăng cường đi tiểu giúp bài tiết natri và axit uric dư thừa, giảm nguy cơ sỏi thận và tăng huyết áp.
Các mô hình thực nghiệm cho thấy nước lá bơ đun sôi giúp cải thiện độ thanh thải creatinin và giảm protein niệu, cho thấy đặc tính bảo vệ thận và là một sự bổ sung hoàn hảo cho chế độ ăn uống cho người bị bệnh thận. Chức năng lợi tiểu này cũng giúp kiểm soát phù nề và duy trì cân bằng điện giải.
5. Giảm viêm và đau
Tác dụng chống viêm của lá bơ có lợi cho các tình trạng như viêm khớp và đau cơ. Flavonoid như quercetin ức chế các chất trung gian gây viêm như TNF-α và COX-2, làm giảm sưng mô và cảm giác đau. Triterpene như amyrin ổn định màng lysosome và giảm giải phóng histamine và bradykinin.
Một nghiên cứu trên các mô hình viêm cho thấy giảm phù nề và phản ứng đau ở chuột sau khi sử dụng chiết xuất lá bơ dạng nước. Những đặc tính này hỗ trợ việc sử dụng chúng như một loại thuốc giảm đau tự nhiên.
6. Hỗ trợ sức khỏe hệ hô hấp
Lá bơ có lợi cho chức năng hô hấp bằng cách hoạt động như thuốc giãn phế quản và thuốc chống viêm. Các flavonoid như quercetin và kaempferol làm giảm viêm phế quản bằng cách ức chế hoạt hóa NF-κB, một con đường kích hoạt sản xuất cytokine trong các phản ứng dị ứng. Ngoài ra, saponin và các loại tinh dầu như eugenol và anethole giúp làm loãng chất nhầy và làm dịu kích ứng đường thở.
Việc sử dụng lá bơ theo truyền thống cho bệnh hen suyễn và viêm phế quản được chứng minh bằng các nghiên cứu in vivo cho thấy khả năng đàn hồi của phổi được cải thiện và sức cản đường thở giảm sau khi sử dụng chiết xuất lá. Lá bơ là một phương thuốc tự nhiên cho các bệnh hô hấp mãn tính.
7. Hỗ trợ tiêu hóa & sức khỏe đường ruột
Lá bơ luộc cải thiện sức khỏe tiêu hóa bằng cách kích thích tiết enzyme và cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Tanin và saponin thể hiện hoạt tính kháng khuẩn chống lại E. coli và H. pylori, những tác nhân gây viêm và loét dạ dày. Các hợp chất này cũng giúp giảm viêm ruột bằng cách điều chỉnh nồng độ cytokine trong niêm mạc ruột.
Hơn nữa, hàm lượng chất xơ trong lá bơ hỗ trợ nhu động ruột và ngăn ngừa táo bón. Nghiên cứu chỉ ra rằng trà lá bơ giúp tăng cường tính toàn vẹn của ruột và khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
8. Bảo vệ sức khỏe da
Lá bơ giàu vitamin A, vitamin C, chất chống oxy hóa….. Chất xơ bảo đảm sức khỏe hệ vi sinh đường ruột sẽ giúp bảo vệ da
9. Chống stress oxy hoa & Bảo vệ tế bào
Một trong những lợi ích đáng kể của lá bơ là hoạt tính chống oxy hóa vượt trội, giúp chống lại stress oxy hóa ở cấp độ tế bào. Các hợp chất phenolic như axit protocatechuic và axit ferulic trung hòa các gốc tự do, ngăn ngừa peroxy hóa lipid và tổn thương DNA. Các chất chống oxy hóa này cũng thúc đẩy hệ thống enzyme nội sinh như catalase, glutathione peroxidase và superoxide dismutase (SOD).
Các nghiên cứu in vitro xác nhận vai trò bảo vệ tế bào của chúng đối với tế bào gan và tế bào thần kinh dưới tác động của stress oxy hóa. Sử dụng thường xuyên có thể làm chậm quá trình lão hóa, hỗ trợ khả năng miễn dịch và bảo vệ chống lại các bệnh thoái hóa.
10. Giảm đau bụng kinh và co thắt cơ
Lá bơ luộc có lợi cho sức khỏe kinh nguyệt nhờ tác dụng chống co thắt và thư giãn cơ tự nhiên. Chúng là một trong những thực phẩm tốt nhất để giảm đau bụng kinh. Các alkaloid và flavonoid điều chỉnh các kênh canxi trong tế bào cơ trơn, làm giảm các cơn co thắt tử cung gây ra chuột rút. Lupeol và estragole góp phần giảm đau bằng cách ức chế tổng hợp prostaglandin, một chất thường được tăng cao trong thời kỳ kinh nguyệt.
Các nghiên cứu hiện tại cũng cho thấy giảm co giật cơ và chuột rút sau khi sử dụng thường xuyên. Những đặc tính này khiến lá bơ trở thành một giải pháp thảo dược đầy hứa hẹn cho sức khỏe sinh sản của phụ nữ.
IV. NHỮNG DIỀU LƯU Ý
1. Nhìn chung, lá bơ nếu không nhiễm bẩn (chất độc, thuốc sâu, vi sinh vật gây bênh,,,) thường an toàn khi được chế biến đúng cách. Tuy nhiên, một số loại bơ (ví dụ như bơ Guatemala) có thể chứa các hợp chất độc hại. Luôn kiểm tra kỹ loài và sử dụng lá dùng trong nấu ăn.
2. Tránh tiêu thụ quá nhiều do nguy cơ gây dị ứng hoặc tương tác thuốc.
3. Luộc lá tươi hoặc khô trong khoảng 3–5 phút (hoặc hãm trong nước nóng từ 15–20 phút) để chiết xuất hết dưỡng chất sinh hoc. Để trà lá bơ đậm hơn, có thể đun nhỏ lửa lâu hơn, tối đa 15 phút, tránh đun quá lâu để giữ lại các chất chống oxy hóa như quercetin.
V. THAM KHẢO
[Video1] Lá bơ làm trà và những tác dụng không ngờ
[1] Avocado Leaves
https://specialtyproduce.com/produce/Avocado_Leaves_11454.php
[2] Avocado Leaves Benefits: A Surprising Superfood You’ve Never Tried
Avocado Leaves Benefits: A Surprising Superfood You’ve Never Tried
[3] What Are the Benefits of Drinking Boiled Avocado Leaves?
https://toneop.com/blog/avocado-leaves-benefits
[4] Avocado Leaves Uses and Benefits to Get to Know
https://www.gardensall.com/benefits-of-avocado-leaves/
[5] Avocado Leaves Can Do More Than You Think
https://sensationalseasonals.com/blogs/wellness/avocado-leaves-can-do-more-than-you-think-especially-for-kidneys
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM