SĐT: 
I. LỜI MỞ
Cũng như một số bệnh nhiễm virus khác, cúm chưa có thuốc điều trị và cách phòng ngừa cúm đúng và hiệu quả nhất là chủng vaccine đặc hiệu hàng năm.
Tuy nhiên, khoa học đã phát triển một số thuốc ức chế enzyme như oseltamivir (Tamiflu®), zanamivir (Relenza®) và peramivir (Rapivab®) sử dụng để ức chế hoạt động của virus khi con người đã bị lây nhiễm cúm.
Bài viết đua lạ những thông tin về thuốc kháng virus Tamiflu đang bị “thổi phồng” quá mức hiện nay.
II. CƠ CHẾ TÁC DỤNG CỦA TAMIFLU
Oseltamivir, dược chất của Tamiflu, là chất ức chế enzyme neuraminidase có trên bề mặt virus, ngăn ngừa sự xâm nhập vào tế bào vật chủ, sự nhân lên và khả năng lây nhiễm của virus cúm.
Tamiflu được sử dụng để điều trị và dự phòng lây nhiễm virus cúm A (bao gồm cả viirus cúm dịch H1N1) và virus cúm B.
III. CHỈ ĐỊNH & CHỐNG CHỈ ĐỊNH
1. Tamiflu được chỉ định điều trị cúm ở người lớn và trẻ em bao gồm cả trẻ sơ sinh đủ tháng (mắc virus cúm týp A và týp B). Tamiflu còn được dùng để phòng ngừa bệnh cúm ở người lớn và trẻ em từ 1 tuổi trở lên tuy nhiên việc dùng thuốc này không thay thế việc tiêm phòng bằng vaccin cúm phù hợp.
2. Thuốc Tamiflu chống chỉ định dùng trong các trường hợp quá mẫn với Oseltamivir phosphat hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.
IV. CÁCH SỬ DỤNG
Tamiflu có 2 dạng đều ở đường uống: viên nang và hỗn dịch lỏng. Liều lượng thuốc sẽ thay đổi tùy theo mục đích sử dụng để điều trị hay phòng ngừa cúm. Đây là thuốc kê đơn nên chỉ Tamiflu theo chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ.
Để có hiệu quả cao, người bệnh cần dùng thuốc trong vòng 2 ngày kể từ khi phát hiện triệu chứng bệnh hoặc dùng sau khi có tiếp xúc với người bị cúm để ngăn ngừa. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nếu uống thuốc Tamiflu trong 48 tiếng sau khi có triệu chứng thì có khả năng rút ngắn thời gian nhiễm cúm xuống 1 ngày; riêng đối với người bệnh từ 65 tuổi trở lên thì có thể giảm bớt từ 2-3 ngày.
Đối với thuốc ở dạng viên nang, người bệnh nên uống thuốc với nhiều nước. Với dạng hỗn dịch uống, cần lắc đều trước khi sử dụng và nên đong đo lượng thuốc chính xác.
Để điều trị cúm: Uống thuốc cúm Tamiflu 2 lần/ ngày (cách nhau 12 tiếng) trong 5 ngày. Nếu dùng để ngăn ngừa cúm: Uống Tamiflu 1 lần/ ngày trong 10 ngày hoặc theo hướng dẫn từ bác sĩ.
Khuyến nghị chung về liều lượng sử dụng Tamiflu (mg/kg) theo độ tuổi/ cân nặng như sau:
V. TÁC DỤNG PHỤ
Tác dụng phụ thường gặp nhất khi dùng Tamiflu là buồn nôn và nôn, đau đầu. Thông thường, triệu chứng buồn nôn, nôn không nghiêm trọng và chỉ xảy ra trong 2 ngày đầu điều trị. Dùng Tamiflu cùng với bữa ăn có thể giúp giảm tác dụng phụ này.
Ngoài ra, còn có thể gặp các triệu chứng khác như đau bụng, mệt mỏi khi dùng thuốc. Phản ứng dị ứng như nổi mẩn đỏ trên da là hiếm gặp; nếu xuất hiện mẩn đỏ sau khi dùng thuốc, người bệnh cần ngưng thuốc và đến khám tại các cơ sơ y tế ngay lập tức.
VI. NHỮNG LƯU Ý
1. Trước khi dùng Tamiflu:
- Không dùng thuốc Tamiflu nếu bị dị ứng với oseltamivir
- Không dùng Tamiflu để điều trị cúm cho trẻ dưới 2 tuần tuổi
- Trẻ dưới 1 tuổi có thể sử dụng thuốc để ngăn ngừa cúm
2. Cần thông tin cho bác sĩ trước khi được kê toa:
- Đang bị bệnh thận (kể cả đang chạy thận nhân tạo)
- Mắc bệnh tim hoặc bệnh phổi mãn tính
- Bị sưng hoặc phù não
- Hệ miễn dịch suy yếu do bệnh hoặc đang dùng một số loại thuốc
- Không dung nạp fructose
- Đã chích chủng ngừa cúm trong vòng 2 tuần gần nhất
VII. THAM KHẢO
[1] Oseltamivir
https://go.drugbank.com/drugs/DB00198
[2] Pharmacokinetics of oseltamivir: an oral antiviral for the treatment and prophylaxis of influenza in diverse populations
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2835511/
[3] Oseltamivir (Tamiflu) – Uses, Side Effects, and More
https://www.webmd.com/drugs/2/drug-17765-5294/tamiflu-oral/oseltamivir-oral/details
[4] Oseltamivir
https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/oseltamivir
[5] Tamiflu: Công dụng, cách dùng và tác dụng phụ cần lưu ý
https://tamanhhospital.vn/tamiflu/
[6] Tamiflu trị cúm A: Thận trọng khi sử dụng
[7] Tamiflu: Không phải ai bị cúm A cũng có chỉ định dùng
[8] Cúm mùa – Dấu hiệu, cách phòng tránh và những điều bạn cần chú ý | VTV24
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM