LỜI MỞ
Hàu là loài nhuyễn thể họ hàng nghêu, sò, hến, vẹm.. sống bám vào giá thể như ghềnh đá, vỏ tàu, trụ bêtông ở bờ biển, cửa sông. Riêng ở đầm Lập An, Lăng Cô, Huế, người ta nuôi hàu trên những giá thể như gỗ, vỏ lốp xe…
Từ con hàu, các nhà hàng trên đầm chế biến được nhiều món ngon, bổ dưỡng. Hai món hàu nướng nổi tiếng ở đây là Hàu nướng mỡ hành và Hàu nướng phô mai.
TỔNG QUAN
Hàu, hào, là động vật nhuyễn thể họ hàng nghêu, sò, hến, vẹm.. sống bám vào giá thể như rạn ghềnh đá, móng cầu ở bờ biển, cửa sông, và ăn sinh vật phù du trong bùn, cát, nước biển…Riêng trong đầm Lập An, Lăng Cô, Huế, người ta nuôi hàu trên những giá thể như gỗ, vỏ lốp xe…
Thịt hàu có giá trị dinh dưỡng cao: mỗi 100 g thịt hàu gồm có: 10,9 g protein; 1,5 g chất béo; 375 mg kali; 270 mg natri; 35 mg calci; 10 mg magnesium; 5,5 mg sắt; 47,8 mg kẽm; 11,5 mg đồng; 100 mg phosphor; vitamin A, B1, B2, acid taurin và các vi nguyên tố khác; lượng iod cao gấp 200 lần so với sữa bò và lòng đỏ trứng. Trong thịt hàu còn có các acid amin và nhiều chất hoạt tính đặc biệt chỉ có trong sinh vật của biển cả, đặc biệt là chứa nhiều kẽm, đây là khoáng tố quan trọng rất cần thiết cho quá trình sản xuất tinh trùng ở nam giới, đặc biệt là ở giai đoạn trung niên.
Cũng như các loài nhuyễn thể khác, thịt hàu chứa nhiều yếu tố vi lượng: iốt gấp đến 200 lần trong trứng và thịt, hàm lượng sắt, kẽm, đồng, mangan, brôm, selen…đều cao. Sắt là thành phần cấu tạo vô cùng quan trọng của huyết cầu tố trong hồng cầu, đảm nhiệm chức năng hô hấp: mang ô-xy từ phổi đến mọi cơ quan và mang cacbonic về phổi để thở ra ngoài. Lượng sắt trong hàu tương đương ở trong củ tam thất, thuốc bổ máu Đông y. Đặc biệt, Kẽm (Zn) trong hàu cao gấp 30 lần trong cá và 50 lần trong thịt. Kẽm được ví von là “ngọn lửa của sinh mạng”, tối cần thiết cho sinh dục, buồng trứng, tinh trùng, và chế tiết insulin… . Iốt rất cần cho hoạt động của tuyến giáp trạng-tuyến nội tiết quan trọng bậc nhất trong cơ thể. Selen là chất chống oxy hóa mạnh, được mệnh danh là “kẻ săn lùng các gốc oxy tự do” nên đây là yếu tố chống lão hóa cơ thể; selen còn có tác dụng giảm độc cho cơ thể khi nhiễm các kim loại nặng. Ngoài ra, hàu có hàm lượng nội tiết nam testosteron rất cao tương đương trong các loài rắn biển, nên y học cổ truyền đúc kết “hàu bổ tinh, tráng dương”.
Nhờ có thành phần dinh dưỡng tốt, thịt hàu có những tác dụng tốt cho sức khỏe như: (1) Tăng trưởng, sửa chữa, tái tạo mô; (2) Tăng cường sức khỏe tim mạch; (3) Tăng “bản lĩnh” đàn ông; (4) Giảm nguy cơ loãng xương; (5) Nâng cao sức đề kháng
Theo y học cổ truyền thì thịt hàu có vị ngọt hơi mặn, tính mát, không độc, tác dụng tráng dương, bổ tinh.. Hàu thường dùng để trị: Suy nhược cơ thể, chứng mất ngủ do nhiệt, người nóng khô khát, hoa mắt, chóng mặt. Phụ nữ rối loạn tiền mãn kinh, sau sinh thiếu sữa. Nam giới bị di mộng tinh, hoạt tinh, yếu sinh lý, liệt dương, hiếm muộn.
1. Canh hàu rau hẹ
Thịt hàu 150g, rau hẹ 60 – 120g, thêm gia vị, nấu canh ăn. Dùng cho các trường hợp lao phổi suy nhược, ho khan ít đờm, mồ hôi trộm (đạo hãn), bệnh đái tháo đường.
2. Hàu luộc
Hàu luộc chín, ăn với ớt tiêu gia vị thường ngày có tác dụng bổ âm thanh nhiệt lợi tiểu tán kết. Dùng cho các trường hợp vàng da phù nề, sưng hạch, bướu cổ, khí hư, huyết trắng, bệnh đái tháo đường.
3. Cháo hàu
Thịt hàu 50g, thịt trai 50g, gạo tẻ 100g. Nấu nhừ, ăn 2 lần trong ngày. Chữa tăng huyết áp, nhức đầu chóng mặt, gan suy.
4. Canh hàu cà rốt đậu đỏ
Thịt hàu 200g, xuyên khung 15g, cà rốt 100g, đậu đỏ 100g. Nấu canh, vớt bỏ bã xuyên khung, thêm mắm, hành, bột ngọt và gia vị, chia vài lần ăn trong ngày, liên tục 5 – 7 ngày. Dùng cho các trường hợp suy nhược cơ thể, sợ lạnh, sợ gió, tay chân lạnh.
5. Hàu nướng
Hàu luộc hay hấp sơ để tách bớt một mảnh vỏ, cho thêm hỗn hợp mỡ hành hay phô mai, đem nưỡng đến bốc mùi thơm là được
HÀU NƯỚNG LĂNG CÔ
Đến các nhà hàng trên đầm Lập An, Lăng Cô, ngoài các đặc sản biển, thực khách đừng quên gọi món hàu nướng. Hai món hàu nướng nổi tiếng ở đây là Hàu nướng mỡ hành và Hàu nướng phô mai.
Với chất thịt chắc mập, vị ngọt thơm của hàu, phối hợp cái béo ngậy của hỗn hợp mỡ hành, phô mai và gia vị, hai món hàu nướng ở đây tạo sự lôi kéo khó cưỡng cho du khách. Cũng đững quên dùng thêm một ít ly vang trắng, sake hay sochu thì tuyệt.
ĐÔI ĐIỀU BÀN LUẬN
Nhắc đến hàu, ai cũng nghĩ ngay đến giá trị dinh dưỡng của nó, thịt hàu tươi là thực phẩm quý, có giá trị dinh dưỡng cao, giàu chất kẽm, chất béo thấp, không chứa các cholesterol xấu, giảm nguy cơ tim mạch, tăng cường sinh lực cho nam giới, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể…
Nhưng trước khi thưởng thức món hàu, thực khách cần lưu ý mấy vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm:
(1) hàu sống tầng đáy nên có thể bị nhiễm vi sinh vật (giun sán, vi trùng) và độc chất (kim loại nặng, thuốc trừ sâu, diệt cỏ);
(2) hàu giàu protein và khoáng chất, có thể gây dị ứng cho thực khách và dùng nhiều quá sẽ thừa có thể không tốt. Ví dụ người bị gút không nên ăn nhiều,
(3) hàu cũng dễ hư hỏng nên lưu ý không dùng những món bị ươn thối.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[Video 1] HÀU NƯỚNG MỠ HÀNH
[Video 2] HÀU NƯỚNG PHÔ MAI
[1] Giá trị dinh dưỡng tuyệt vời của thịt hàu
http://www.khoahocphothong.com.vn/gia-tri-dinh-duong-tuyet-voi-cua-thit-hau-44203.html
[2] Con hàu có tác dụng gì với sức khỏe?
https://giaoduc.net.vn/suc-khoe-hoc-duong/con-hau-co-tac-dung-gi-voi-suc-khoe-post136629.gd
[3] Các chế biến hàu nướng phô mai
https://www.youtube.com/watch?v=Tjk3Hbnhlk0
https://www.youtube.com/watch?v=f86DqZ3ZcZg
[4] Nghêu sò ốc hến: viagra của quý ông
https://dantri.com.vn/suc-khoe/ngheu-so-oc-hen-viagra-cua-quy-ong-20151105131109777.htm
[5] Hàu nướng mỡ hành
[6] Hàu nướng mỡ hành: ăn một bữa, “khỏe” cả tuàn
[7] Công thức làm hàu nướng phô mai
TS.BS Trần Bá Thoai
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM