Rất nhiều người bị đái tháo thường tự ý “truyền miệng” nhau kiêng ăn giảm uống, thậm chí bỏ luôn bữa ăn. Và các loại trái cây bổ dưỡng cũng bị xem là thứ “trái cấm”, thứ phải kiên quyết loại ra khỏi danh sách thực phẩm.
Đây là một quan điểm hết sức sai lầm, tệ hại vì theo đúng nguyên tắc dinh dưỡng tất cả mọi người, bình thường hay bệnh tật, đều phải ăn uống đủ lượng và đủ chất của 4 thành phần trong Ô vuông thức ăn để đảm bảo đủ năng lượng, chất dinh dưỡng cho cơ thể hoạt động.
Nhấn mạnh đến vai trò vô cùng quan trọng của dinh dưỡng trong y học, các tài liệu hướng dẫn điều trị cho người đái tháo đường luôn luôn nhắc tới một phương châm “không ăn uống không được dùng thuốc”.
Chế độ ăn của mọi người -bình thường hay bị bệnh- đều phải đủ cả bốn thành phần của ô vuông thức ăn: chất đạm (protein), chất bột (carbohydrate), chất béo (fat) và nhóm muối khoáng, vitamin. Điểm khác biệt là chế độ ăn của bệnh đái tháo đường là hạn chế thành phần đường bột (starchy carbohydrate ) và cấm tuyệt đối ăn đường ngọt (sugary carbohydrate).
Để dễ đánh giá một loại thực phẩm trong nhóm “chất bột” có tốt cho người đái tháo đường hay không các nhà dinh dưỡng học đưa ra một chỉ số để tính về tốc độ hấp thu và đưa glucose vào máu là “chỉ số đường máu” (glycemic index, GI).
Với hệ qui chiếu với đường glucose có GI là 100, các loại thức ăn “chất bột” được xếp vào 3 nhóm:
(1) nhóm chỉ số đường cao với GI ≥ 70 nhóm màu đỏ (xấu, cấm ăn),
(2) nhóm chỉ số đường trung bình với GI từ 56 đến 69 là nhóm màu vàng (vừa, ăn hạn chế), và
(3) nhóm chỉ số đường thấp với GI ≤ 55 là nhóm màu xanh (tốt, nên ăn)
Rau, trái cây là nguồn cung cấp chính các chất khoáng và vitamin, tuy là những yếu tố vi lượng nhưng đây cũng là một “ô vuông” quan trọng trong bốn ô thức ăn cơ bản của con người. Do đó, mặc nhiên người bị đái tháo đường cũng cần rau quả như người bình thường mới đảm bảo sự cân đối thành phần thực phẩm.
Tất cả loại rau rán chúng ta hiện có đều có chỉ số đường rất thấp, từ 15 đến 40, vì vậy người đái tháo đường nên và có thể dùng “thoải mái” nhiều loại rau trong khẩu phần ăn của mình.
Cái khó còn lại là phải chọn lựa các loại trái cây chứa rất ít lượng đường ngọt, thành phần cấm tuyệt đối cho người đái tháo đường, và các loại trái cây này phải đạt 2 chỉ tiêu: (1) tải lượng đường huyết, glycemic load, GL thấp (ít đường ngọt), và (2) chỉ số đường huyết GI thấp (hấp thu chậm).
May mắn, khi phân tích sinh hóa, thành phần dinh dưỡng trái cây, các nhà khoa học phát hiện rằng không phải tất cả mọi trái cây đều có nhiều đường ngọt, hơn nữa trái cây ngọt thường chứa nhị đường saccharose, hợp chất glucose-fructose, là loại đường ngọt hấp thu rất chậm, với chỉ số đường máu thấp, người đái tháo đường hoàn toàn có thể dùng được trong bữa ăn hằng ngày.
Vì thế, việc tìm kiếm một thực phẩm nói chung và loại rau trái nói riêng thích hợp cho người đái tháo đường cũng đơn giản:
một là hoàn toàn yên tâm khi ăn và nên ăn nhiều, ăn tất cả các loại rau chúng ta hiện có, và
hai là nên chọn ăn các loại trái cây “ít ngọt”, tốt hơn hết là nên tham khảo trong bảng chỉ số đường của các loại trái cây để chọn loại thích hợp.
(www.lowglycemicdiet.com/fruitsgi.html)
CHỈ SỐ ĐƯỜNG (GI) CỦA MỘT SỐ TRÁI CÂY |
|
TRÁI CÂY |
GI |
1. Xơ ri ( Cherries) |
22 |
2. Bưởi ( Grapefruit) |
25 |
3. Mận khô (Prunes) |
29 |
4. Bơ khô ( Apricots, dried) |
30 |
5. Táo ( Apple) |
38 |
6. Đào, nước hộp (Peach canned in juice) |
38 |
7. Lê tươi (Pear, fresh) |
38 |
8. Mận ( Plum ) |
39 |
9. Dâu tây |
40 |
10. Cam |
42 |
11. Đào tươi ( Peach, fresh ) |
42 |
12. Lê đóng hộp ( Pear, canned) |
43 |
13. Nho ( Grapes ) |
46 |
14. Xoài |
51 |
15. Chuối |
52 |
16. Nước sinh tố (Fruit Cocktail ) |
55 |
17. Đu đủ |
56 |
18. Nho khô ( Raisins) |
56 |
19. Bơ tươi ( Apricots, fresh ) |
57 |
20. Kiwi |
58 |
21. Vả, Sung khô ( Figs, dried ) |
61 |
22. Bơ đóng hộp ( Apricots,canned ) |
64 |
23. Dưa đỏ ( Cantaloupe ) |
65 |
24. Dứa, Thơm tươi (Pineapple, fresh ) |
66 |
25. Dưa hấu |
72 |
26. Chà là |
103 |
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM