SĐT: 
I. LỜI MỞ
Ngày 7/9, các bác sĩ Bệnh viện Nhi trung ương với sự hỗ trợ của các giáo sư người Mỹ vừa tiến hành ca phẫu thuật đặt điện cực vỏ não, lập “bản đồ” vùng sinh động kinh để điều trị cho trẻ mắc động kinh kháng thuốc.
Theo bác sĩ Lê Nam Thắng, Bệnh viện Nhi trung ương, từ năm 2017 các bác sĩ của bệnh viện đã tiến hành phẫu thuật đặt điện cực vỏ não trong điều trị bệnh nhân động kinh kháng thuốc với điện cực được đặt ở vị trí bề mặt, nhằm xác định hiệu quả phẫu thuật đã hết những vùng sinh động kinh hay chưa. Lần này, điện cực được đặt ở cả hai vị trí là bề mặt và sâu, qua đó giúp phẫu thuật viên chẩn đoán được chính xác hơn các vùng sinh động kinh trước khi hội chẩn và phẫu thuật.
Bài viết đư những thông tin cơ bản về kỹ thuật ksch thích não sâu này
II. ĐỊNH DANH
Kích thích não sâu, (deep brain stimulation DBS) là cấy các điện cực vào một số vùng nhất định của não. Những điện cực này tạo ra các xung điện điều chỉnh các xung bất thường, qua tác động đến một số tế bào và hóa chất trong não.
Cường, lượng kích thích trong kích thích não sâu được kiểm soát bởi một thiết bị tương tự như ở máy tạo nhịp tim đặt dưới da ngực, qua một dây dẫn chạy dưới da kết nối tới các điện cực được đặt trong não.
III. CHỈ ĐỊNH DÙNG KÍCH THÍCH NÃO SÂU:
Kích thích não sâu là một phương pháp điều trị được chỉ định cho các bệnh rối loạn vận động không kiểm soát bằng thuốc (kháng thuốc) như:
1. Bệnh Parkinson
2. Run giật cơ (essential tremor)
3. Loạn trương lực cơ (dystonia)
4. Động kinh
5. Chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế (obsessive-compulsive disorder)
Kích thích não sâu cũng đang được nghiên cứu để điều trị:
6. Hội chứng Tourette
7. Bệnh Huntington và múa giật
8. Đau mãn tính
9. Đau đầu chùm (migraine)
IV. HIỆU QUẢ CỦA KÍCH THÍCH NÃO SÂU
Kích thích não sâu sẽ không chữa khỏi bệnh, mà chỉ có tác dụng giảm bớt các triệu chứng. Các triệu chứng sẽ cải thiện đáng kể nhưng không biến mất hoàn toàn. Trong một số trường hợp, thuốc vẫn có thể cần thiết thêm.
Kích thích não sâu không luôn luôn thành công, vì có một số yếu tố liên quan.
V. NHỮNG YẾU TỐ NGUY CƠ
1. Rủi ro phẫu thuật
Việc mở các lỗ nhỏ trên hộp sọ, cấy các điện cực vào mô não, cũng như phẫu thuật để cấy thiết bị chứa pin dưới da ở ngực có thể có các biến chứng phẫu thuật gồm:
* Đặt sai vị trí
* Chảy máu não
* Đột quỵ
* Nhiễm trùng
* Vấn đề về hô hấp, tim mạch, tiêu hóa…
2. Tác dụng phụ của kích thích
* Cảm giác tê hoặc ngứa ran
* Căng cơ mặt hoặc cánh tay
* Vấn đề về giọng nói
* Vấn đề cân bằng
* Vấn đề về thị lực,
* Thay đổi tâm trạng
VI, LỜI BÀN
Kích thích não sâu là một phương pháp điều trị được chỉ định cho các bệnh rối loạn vận động không kiểm soát bằng thuốc (kháng thuốc).
Kích thích não sâu sẽ không chữa khỏi bệnh, mà chỉ có tác dụng giảm bớt các triệu chứng. Các triệu chứng sẽ cải thiện đáng kể nhưng không biến mất hoàn toàn. Trong một số trường hợp, thuốc vẫn có thể cần thiết thêm.
Mặc dù kích thích não sâu có nguy cơ thấp, nhưng bất kỳ loại phẫu thuật nào cũng có nguy cơ biến chứng. Ngoài ra, bản thân việc kích thích não cũng có thể gây ra tác dụng phụ.
VII. THAM KHẢO
[1] Lần đầu tiên tại Việt Nam đặt điện cực vỏ não điều trị cho trẻ em mắc động kinh kháng thuốc
https://tuoitre.vn/lan-dau-tien-tai-viet-nam-dat-dien-cuc-vo-nao-dieu-tri-cho-tre-em-mac-dong-kinh-khang-thuoc-20230908180456115.htm
[2] Utility of adding electrodes in patients undergoing invasive seizure localization: A case series
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2049080122008998
[3] Deep brain stimulation
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/deep-brain-stimulation/about/pac-20384562
[4] Neuromodulation for Refractory Epilepsy
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35233189/
[5] Lasers, robots, and tiny electrodes are transforming treatment of severe epilepsy
https://www.npr.org/sections/health-shots/2023/02/14/1156547759/lasers-robots-and-tiny-electrodes-are-transforming-treatment-of-severe-epilepsy
TS.BS Trần Bá Thoại
BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM