SĐT: 
I. LỜI MỞ
Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tổng giá trị xuất khẩu rau quả trong 6 tháng đầu năm đã giảm gần 10% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân là do sụt giảm mạnh mặt hàng sầu riêng vì phía Trung Quốc siết chặt kiểm định ô nhiễm chất cadimi và vàng O [1].
Trường hợp ngộ độc cadimi hàng loạt đầu tiên được ghi nhận tại Nhật Bản vào những năm 1950, do tiêu thụ gạo bị nhiễm độc do được tưới bằng nước bị thải ô nhiễm cadimi. Căn bệnh này được gọi là bệnh Itai-itai (nghĩa đen là bệnh đau nhức) do gây ra cơn đau dữ dội ở khớp và cột sống. Thông thường, phơi nhiễm cadimi mức độ thấp mãn tính có liên quan đến suy thận vì cadimi tích tụ ở đây suốt đời.
II. NGUỒN CADIMI GÂY Ô NHIỄM
Cadimi tồn tại tự nhiên và thường có trong đất núi lửa. Một số loại đất đã bị ô nhiễm cadimi do sử dụng phân chim làm phân bón.
Cadimi cũng tồn tại dưới dạng chất ô nhiễm công nghiệp, được thải vào không khí từ các bãi thải, lò đốt rác và qua nước thải từ các quy trình công nghiệp. Việc thải bỏ pin chứa cadimi không đúng cách hiện là nguồn gây ô nhiễm chính ở các nước phát triển.
Hút thuốc lá là nguồn phơi nhiễm cadimi quan trọng nhất đối với con người nói chung.
Ở nước ta, nguồn ô nhiễm cadimi chính cho nông sản, như sầu riêng, là từ phân bón. Cadimi là tạp chất tự nhiên đi kèm trong quặng phosphate là nguyên liệu chính để sản xuất phân lân (super phosphate, NPK, DAP, MAP).
III, DẤU HIỆU NHIỄM ĐỘC CADIMI
Các triệu chứng ngộ độc cadmium khác nhau tùy thuộc vào đường phơi nhiễm.
1. Nhiễm độc đường tiêu hóa
* Buồn nôn và nôn
* Tiêu chảy
* Đau bụng và chuột rút
* Mót rặn (cảm giác muốn đại tiện nhưng thực tế không cần)
2. Nhiễm độc đường hô hấp
* Các triệu chứng giống cúm
* Đau ngực
* Ho
* Khó thở
* Những triệu chứng này cuối cùng dẫn đến các biến chứng hô hấp nghiêm trọng, bao gồm phù phổi và cục máu đông.
IV. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ
1. Chẩn đoánL
* Khai thác kỹ bệnh sử, tienf sử….để có hướng chẩn đoán.
* Làm các xét nghiệm bổ sung bao gồm: xét nghiệm máu và nước tiểu cùng với phân tích móng tay và tóc.
2. Điều trị
* Cung cấp oxy bổ sung
* Đặt máy thở hỗ trợ hô hấp
* Truyền dịch tĩnh mạch (IV) để bù nước
Với các bệnh nhiễm cadimi đường tiêu hóa
* Kích thích nôn
* Súc rửa dạ dày
V. TIÊN LƯƠNG
Đa số ca ngộ độc cadmium cấp tính có thể hồi phục và không gặp tác dụng lâu dài.
Tuy nhiên, nếu ăn phải một lượng cadmium lớn có thể bị xuất huyết tiêu hóa, suy hoại tử gan và thận, các vấn đề về tim mạch và rối loạn cân bằng axit-bazơ của cơ thể.
Tiên lượng nghiêm trọng hơn đối với những ca hít phải nồng độ cadmium cao, ngay cả trong thời gian ngắn, có thể gây tử vong. May mắn thay, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), điều này hiếm khi xảy ra.
Trong trường hợp nhiễm độc lâu dài với cadmium, con người có thể gặp phải các tác dụng hại mãn tính: Bệnh thận, Bệnh phổi, Rối loạn miễn dịch, Bệnh lý hệ thần kinh, Xương yếu, Nguy cơ ung thư
VI. THAM KHẢO
[Video 1] Cadimi âm thầm ‘đầu độc’ sầu riêng Việt: Nguyên nhân nhiễm từ đâu, ai sẽ chịu trách nhiệm?
[Video 2] Cadimi trong Sầu riêng: Chuyên gia cảnh báo gì về mối đe dọa ‘âm thầm’ này?
[1] Trung Quốc siết chặt quy định nhập khẩu sầu riêng
https://www.tinnhanhchungkhoan.vn/trung-quoc-siet-chat-quy-dinh-nhap-khau-sau-rieng-post374166.html
[2] Cadmium Poisoning
https://www.sciencedirect.com/topics/biochemistry-genetics-and-molecular-biology/cadmium-poisoning
[3] What Is Cadmium Poisoning?
https://www.verywellhealth.com/cadmium-poisoning-5213065
[4] Cadmium Toxicity and Health Effects
https://www.mdpi.com/1420-3049/28/18/6620
[5] Cadmium: A Threatening Agent for Plants
https://www.researchgate.net/figure/The-toxic-effect-of-cadmium-on-seeds_fig1_344477313
[6] Cadmium in Human Diseases: It’s More than Just a Mere Metal
https://link.springer.com/article/10.1007/s12291-019-00839-8
[7] Cadmium Toxicity
https://link.springer.com/book/10.1007/978-981-13-3630-0
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM