Cá đét, cá lạc đét, được đặt tên như thế vì cá có thân dài như con cá lạc và hơi lép hơn đặc biệt khi được phơi khô. Cá đét có nhiều ở vùng biển miền Trung từ Quảng Nam- Đà Nẵng đến tận Phú Yên..
Mùa cá đét rộ lên vào khoảng giữa hè, tháng 5 tháng 7 Âm lịch. Người ta thường đánh bắt cá đét bằng lưới giả cào hoặc câu dây như các loại cá thông thường. Câu loại cá đét này cũng khá đơn giản, đường câu có một sợi dây cước dài bằng nhựa nilông, cách khoảng 2m có nhánh tẽ bằng dây cước tóm sẵn lưỡi câu. Mỗi gắp câu khoảng 200 lưỡi câu, mỗi xuồng đi thường sử dụng từ 6 đến 12 gắp câu. Xuồng ra đến vị trí biển đã xác định thì bắt đầu vừa mắc mồi vừa thả câu xuống biển, khi thả hết số câu trên xuồng thì cho xuồng quay lại điểm đầu tiên được đánh dấu bằng cây phao và kéo câu lên xuồng.
Để khô cá đét ngon ngọt, dứt khoát phải chọn cá thật tươi. Ngoài ra còn phụ thuộc vào bí quyết ướp cá, tùy theo kinh nghiệm và thời tiết mà “độ muối”, “độ nắng” cũng thay đổi. Cá tươi vừa mới các ngư dân bắt được, cho chế biến ngay bằng cách cắt bỏ đầu, rửa sạch, xẻ đôi rồi nấu nước muối pha ít hạt nêm với độ mặn vừa phải để ngâm cá. Sau khi ngâm muối cá được vớt ra để tẩm muối ớt. Công đoạn cuối và cũng quan trọng nhất là đem phơi nắng: cần phơi vừa đủ để cá se mình, dẻo thịt, không bở và vẫn giữ nguyên vị ngọt thơm của cá.
Cũng như với các loại cá khác, khô cá đét thường dùng để nướng, chiên giòn, xào chua ngọt, xốt me, nướng sa tế…Nhưng món dân dã, nhanh tiện nhất được các “đệ tử lưu linh” ưa chọn là khô cá đét nướng chấm tương ớt.
Xin giới thiệu cách làm món khô cá đét nướng cực kỳ đơn giản như sau:
* Ngâm sơ qua nước lạnh một lượng cá đét khô theo nhu cầu;
* Cho vào lò vi sóng khoảng 1,5 phút đến khi tỏa mùi thơm là được.
*Chấm nước mắm ớt hay xì dầu. Nên dùng thêm dưa leo,, rau rán theo sở thích và đừng quên “chất cay” nhé !
Trần Bá Thoại