KEM CHỐNG NẮNG: NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT ?

I. LỜI MỞ

Các tia cực tím (ultraviolet UV) trong ánh nắng mặt trời không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng lại có khả năng gây tổn thương sâu đến cấu trúc da, đẩy nhanh quá trình lão hóa và làm tăng nguy cơ các bệnh và cả ung thư da.

Hai cách hữu hiệu để bảo vệ giúp da chống lại sự xâm nhập của tia cực tím che chắn tránh tiếp xúc và dùng kem chống nắng.

Bài viết cung cấp các thông tin cần thiết về các loại kem chống nắng.

II. KEM CHỐNG NẮNG LÀ GÌ ?

Như tên gọi, kem chống nắng là sản phẩm giúp ngăn ngừa các tác hại của ánh nắng mặt trời. Kem chống nắng có hai tác dụng là hấp thụ hoặc phản xạ một số bức xạ tử ngoại của ánh nắng mặt trời.

Vì thế kem chống nắng không chỉ dành riêng cho chị em phụ nữ, mà là một sản phẩm y tế để chăm sóc da cần thiết cho mọi người, đặc biệt là ở các nước nắng gắt như Việt Nam chúng ta.

Ngoài tác dụng là một lớp màng bảo vệ da khỏi các bức xạ tử ngoại gây hạ, một số loại kem chống nắng còn có thêm tính năng dưỡng ẩm, nâng tông màu da thích hợp dùng chung với bộ trang điểm. Vì thế, sản phẩm chống nắng là cần thiết vừa để bảo vệ vừa để chăm sóc, làm đẹp da.

Một số người đang sử dụng các thuốc hoặc sản phẩm gây nhạy cảm ánh sáng, bệnh nhân bị bỏng hay đang mọc da non, da càng dễ tổn thương bởi tia tử ngoại, cũng cần sử dụng các sản phẩm chống nắng theo khuyến nghị của bác sĩ.

III. PHÂN LOẠI KEM CHỐNG NẰNG

Kem chống nắng hoạt động dựa trên 2 cơ chế vật lý và hóa học. Theo cơ chế tác dụng có 2 loại kem chống nắng sau:

1.Kem chống nắng vật lý (sunblock)

* Tác dụng: che phủ trên bề mặt da tạo thành một lớp rào cản vật lý phản xạ và phân tán tia UV ra khỏi cơ thể.

* Thành phần: oxit kẽm hoặc titanium dioxide

* Ưu điểm: dùng cho những ai có da nhạy cảm; tạo một lớp dày trước da nên khả năng che phủ lâu và bảo vệ da tốt hơn.

* Nhược điểm: Kem để lại một lớp màng mờ đục khi bôi lên da.

2. Kem chống nắng hóa học (sunscreen)

* Tác dụng: hấp thụ, thẩm thấu và chuyển hoá tia UV thành tia có năng lượng thấp hơn, an toàn hơn, trước khi chúng làm tổn thương lớp hạ bì.

* Thành phần: avobenzone, sulisobenzone, oxybenzone và acid para-aminobenzoic (PABA).

* Ưu điểm: kết cấu mỏng, nhẹ, không màu, không mùi và khô ráo và ít nhìn thấy trên da hơn.

* Nhược điểm: có thể gây dị ứng ở một số người da nhạy cảm; muốn kem có hiệu quả phải bôi trước khi ra nắng trước 30 phút.

3. Các dạng bào chế

Để thuận tiện sử dụng, các nhà sản xuất đã sáng tạo ra các loại kem chống nắng với dạng bào chế khác nhau.

Kem chống nắng dạng xịt: ưu điểm là thuận tiện nhanh khô và phù hợp với mọi loại da. Bạn có thể tự xịt ra sau lưng mà không cần ai giúp đỡ. Tuy nhiên các dạng xịt thường phủ lên da với một lớp rất mỏng nên khả năng chống nắng thấp.
Kem chống nắng dạng kem: thể chất mềm mịn nên dễ bôi và dàn đều trên da nhưng dễ bị bết da.
Kem chống nắng dạng gel: dễ thoa và có cảm giác nhẹ nhàng trên da. Phù hợp mọi loại da, hạn chế tình trạng dính lông, tóc như các dạng kem bôi khác. Ngoài ra đặc biệt phù hợp với da mụn do khả năng thẩm thấu nhanh, không chứa dầu. Đổi lại loại này độ bám dính kém dễ bị trôi.
Kem chống nắng dạng sữa: phù hợp cho các bạn dầu. Ở người da dầu, da mặt thường xuyên bóng nhờn, ra nhiều mồ hôi. Vì thế, những loại có khả năng kiềm dầu, thẩm thấu nhanh và có độ lì như dạng sữa rất thích hợp. Tuy nhiên kem chống nắng dạng sữa sẽ lâu khô hơn vì có chứa thành phần là nước.
Kem chống nắng dạng sáp: khá dễ dùng nhưng cũng dễ gây mụn, không thích hợp với người da dầu mụn.

IV, CÁC CHỈ SỐ KEM CHỐNG NẮNG

Khả năng tác dụng của kem chống nắng đánh giá qua hai chỉ số SPF và PA.

1. Chỉ số SPF (sun protection factor)

Đây là chỉ số đánh giá thời gian còn tác dụng chống tia UV của sản phẩm. Sản phẩm có SPF 30 sẽ bảo vệ da lâu hơn gấp 30 lần so với da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời mà không được bảo vệ. Tương tự, SPF 50 sẽ lâu hơn 50 lần.

Cụ thể hơn, theo định mức quốc tế, 1 SPF tương ứng khoảng 10 – 15 phút tác dụng chống nắng. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố môi trường mà thực tế thời gian chỉ bằng khoảng 50 – 60% lý thuyết. Nên nếu sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 thì thời gian chống nắng chỉ còn khoảng 200 phút.

Nhiều người chọn sản phẩm có SPF rất cao để thời gian bảo vệ da khỏi UV kéo dài hơn. Tuy nhiên, SPF cao hơn có xu hướng dính hơn. Kem lưu trên da quá lâu, cùng với chất tiết, dịch mồ hôi tạo ra các phản ứng hóa học, sinh ra các gốc tự do làm da lão hóa, tổn thương…. Nên hãy cân nhắc chỉ sử dụng sản phẩm có SPF cao khi phải ra nắng trong thời gian dài.

2. Chỉ số PA (protection factor of UVA)

Đây là chỉ số nói lên khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA của sản phẩm. PA+ có hiệu quả chống tia UVA 40-50%, PA++ khoảng 60-70% và PA+++ có hiệu quả cao nhất trên 90%.

V. CÁCH DÙNG KEM CHỐNG NẮNG

1. Bôi kem chống nắng lúc nào?

Ánh sáng ban ngày có các tia cực tím A, B, C mắt thường không nhìn thấy. Các tia này có khả năng đám xuyên tốt, dễ dàng xuyên qua bóng cây, tường hay quần áo….

Đặc biệt, tia UV-A, có thể xuyên qua mây mù, không khí. Do đó, cần mang kiếng râm, bôi kem chống nắng đi ra ngoài, kể cả khi có vẻ trời có vẻ nhiều mây ít sáng.

Ngoài ra, với những người thường xuyên tiếp xúc với các thiết bị điện tử như máy tính cũng cần lưu ý: những tia bức xạ từ thiết bị điện tử này cũng gây hại cho da với cơ chế tương tự. Vì thế cho dù chỉ ngồi trong văn phòng cách nắng thì da cũng cần được bảo vệ bằng kem chống nắng với chỉ số, thời gian thích hợp.

2. Liều lượng, cách bôi kem chống nắng

a. Liều lượng

Theo hướng dẫn của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), lượng kem tiêu chuẩn để đạt được hiệu quả chống nắng như công bố trên bao bì là 2mg cho mỗi cm² da. Việc sử dụng ít hơn có thể khiến chỉ số SPF giảm đáng kể, thậm chí chỉ còn một nửa so với mức công bố.

Theo định mức quốc tế, 1 SPF tương ứng khoảng 10 – 15 phút tác dụng chống nắng. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố môi trường mà thực tế thời gian chỉ bằng khoảng 50 – 60% lý thuyết. Nên nếu sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 30 thì thời gian chống nắng chỉ còn khoảng 200 phút.

b. Cách bôi (thoa)

* Thoa vùng da mặt

– Với vùng mặt và cổ: Khoảng 2 đốt ngón tay (áp dụng cho kem dạng kem hoặc lotion), hoặc tương đương 1/4 thìa cà phê (khoảng 1,25 ml).

– Phân bổ theo vùng: Mỗi bên má: ½ đốt; trán: ½ đốt; mũi và cằm: ½ đốt; cổ: ½ đốt.

– Đối với các loại kem có kết cấu lỏng có thể tăng liều lượng để đảm bảo độ phủ đầy đủ.

* Thoa kem toàn thân

Tùy vào mức độ phơi nắng, lượng kem cần sử dụng sẽ thay đổi:

– Toàn thân người lớn: Khoảng 25–30g, tương đương với 2 thìa canh.

– Trẻ em: Dao động từ 10–15g, tùy thuộc vào độ tuổi và diện tích cơ thể.

– Nếu mặc quần áo che kín, chỉ cần bôi kem vào các vùng hở như mặt, cổ, tay, chân, và mu bàn tay.

VI. NHỮNG LƯU Ý

Chọn sản phẩm có các chỉ số SPF, PA phù hợp với nhu cầu. .
Bôi trước khi ra ngoài 30 phút để kịp có tác dụng.
Nên thử một lượng nhỏ trên da tay trước để kiểm tra có kích ứng với sản phẩm không. Nếu thấy mẩn đỏ thì phải rửa ngay với nước sạch và dừng sử dụng.
Không nên dùng kem chống nắng kết hợp với bôi các loại thuốc ngoài da.
Dùng một lượng vừa đủ và bao phủ hết bề mặt da cần chống nắng.
Thoa lại khi hết thời gian tác dụng.
Chú ý bảo quản sản phẩm đúng yêu cầu của nhà sản xuất để có hiệu quả tốt nhất.
Kêm chống nắng ngăn cản tác dụng tổng hợp vitamin D của da. Sẽ là vấn đề đối với trẻ em đang phát triển nếu sử dụng sản phẩm này quá thường xuyên.

VII. THAM KHẢO

[Video 1] Hướng dẫn cách dùng kem chống nắng (Sunscreen or Sunblock)

[1] How to Protect Your Skin from UV Rays

https://www.cancer.org/cancer/risk-prevention/sun-and-uv/uv-protection.html

[2] Sunscreen: How to Help Protect Your Skin from the Sun

https://www.fda.gov/drugs/understanding-over-counter-medicines/sunscreen-how-help-protect-your-skin-sun