SĐT: 
I. LỜI MỞ
Sau khi khoa học dinh dưỡng chứng minh rằng ăn nhiều chất bột đường (carbohydrate) cũng sẽ gây thừa cân. béo phì, nhiều chế độ ăn ít bột đường (low-carb) được quảng bá, giới thiệu. Thế là khá nhiều người đang theo đuổi với mục đích giảm cân, hạn chế tăng cân, tăng cường sức khỏe và nhiều lợi ích khác.
Keto diet là gì? Làm sao nó có thể giúp giảm cân, giảm béo? Tai biến, nhược điểm ra sao? Khoa học dinh dưỡng nhận định thế nào?
II. CHẾ ĐỘ ĂN KETO LÀ GÌ ?
Keto diet viết tắt “Keep Eating The fat Off”, low-carb diet, Atkins diet, là chế độ ăn cắt giảm lượng đường bột (carb) nạp vào cơ thể đến mức tối thiểu nhất. Thay vào đó, chất béo được bổ sung tăng cường để cung cấp calo cho cơ thể. Ở chế độ Keto diet này, cơ thể sẽ đốt cháy năng lượng từ các nguồn dự trữ nhiều hơn, mục tiêu hướng đến chính là chất béo và mỡ thừa tích tụ trong các cơ.
Đặc biệt, chế độ ăn keto (ketogenic diet) có nhiều phiên bản khác nhau như: (1) Ketogenic tiêu chuẩn (SKD) với 75% chất béo, 20% protein và chỉ có 5% carb; (2) Ketogenic theo chu kỳ (CKD, gồm các giai đoạn nạp lại lượng carb cao hơn ngày thường, ví dụ 5 ngày ăn ketogenic sau đó là 2 ngày ăn nhiều carb; (3) Ketogenic có định hướng (TKD); (4) Ketogenic nhiều đạm…với chung đặc điểm là chất béo chiếm từ 60-75%, Chất đạm chiếm 20-35% và chất bột đường luôn chỉ 5%.
III. LỜI KHEN
Dù chưa đưa ra cơ chế khoa học xác đáng, những người ủng hộ nêu ra kết quả rằng chế độ ăn keto có thể giúp điều trị động kinh, giảm tần suất co giật, chống lão hóa, viêm và giảm nguy cơ mắc ung thư…
Họ cũng dẫn chứng “người thật việc thật” qua mời một vài nhân vật, ngôi sao nổi tiếng thế giới như Jenna Jameson, Mama June và Halle Berry….thuyết trình về hiệu quả của cách ăn kiêng này.
IV NGUY CƠ
Tuy nhiên, chế độ ăn kiêng keto còn gây nhiều tranh cãi. Trên báo Health, nhiều chuyên gia y tế đưa cảnh báo, phản đối cách ăn này bởi những rủi ro sức khỏe và tính không bền vững của nó. Thậm chí, một số cá nhân đã gặp tác hại khi theo đuổi chế độ keto này. Báo India Times đưa tin nữ diễn viên Mishti Mukherjee, 27 tuổi, tại Ấn Độ, qua đời vì bị suy thận do áp dụng chế độ ăn keto diet.
Các nhà dinh dưỡng học đã nêu ra những nguy cơ của chế độ ăn keto với sức khỏe, nhất là khi bị thực hiện sai cách như: Tăng nguy cơ mắc bệnh, và tử vong bệnh tim mạch và đái tháo đường; Gây hại cho thận; Tăng nguy cơ bị gan nhiễm mỡ; Cúm keto, Rối loạn tiêu hóa như nôn, tiêu chảy; Giảm hiệu suất tập luyện thể thao, làm việc…
VI. LỜI BÀN
* Khoa học dinh dưỡng chứng minh rõ, dù có nhiều chế độ ăn, nhưng chỉ có một nguyên lý, công thức là đầy đủ CHẤT, và LƯỢNG: Đủ chất là đủ 4 thành phần của Ô vuông thức ăn là Chất bột đường, Chất béo, Chất đạm, và Chất vi lượng (khoáng, vitamin…); Đủ lượng là đủ tỷ lệ số lượng, thông thường bột đường (carbs) 55-65%, béo 25-30%, đạm 10-15%, và các chất vi lượng.
Do đó, chế đô ăn keto hay low-carb giảm chất bột đường và tăng chất béo rất “cực đoan” chắc chắn không đúng phép dinh dưỡng học.
* Cần lưu ý rằng, bột đường là chất sinh năng lượng chính, khi thiếu cơ thể đầu tiên sẽ huy động chất béo từ các mô mỡ dự trữ để tạo năng lượng bù, kéo theo hệ lụy là tạo ra nhiều thể ketonic (ketone bodies) khiến cơ thể nhiễm toan ketone (ketosis) rất nguy hiểm. Nếu ăn chế độ keto kéo dài, cơ thể sẽ huy động chất đạm dự trữ của các bắp cơ, tự ăn cơ thể (autodigestion) khiến cơ thể bị teo cơ, suy dưỡng.
Theo tôi cần theo lời khuyên của ĐH Y khoa Harvard: “Keto diet được quảng cáo như một cách giảm cân thần kỳ, nhưng cách ăn uống này thực sự là một chế độ ăn kiêng với những rủi ro nghiêm trọng” (Keto diet is advertised as a weight-loss wonder, but this eating plan is actually a medical diet that comes with serious risks).
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Ketogenic diet
https://en.wikipedia.org/wiki/Ketogenic_diet
[2] What’s a Ketogenic Diet?
https://www.webmd.com/diet/ss/slideshow-ketogenic-diet
https://medlatec.vn/tin-tuc/keto-diet-la-gi-uu-va-nhuoc-diem-cua-che-do-an-nay-s51-n20710
[3] Should you try the keto diet?
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/should-you-try-the-keto-diet
[4] 5 tác hại nghiêm trọng của chế độ ăn keto
https://zingnews.vn/5-tac-hai-nghiem-trong-cua-che-do-an-kieng-keto-post1139395.html
[5] 6 lý do không thể giảm cân dù thực hiện chế độ ăn keto
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM