Cải xoong, cải xà lách xoong, xà lách xoong, từ gốc tiếng Pháp là cresson, tiếng Anh là watercress, tên khoa học Nasturtium officinale, Nasturtium microphyllum, là một thực vật thủy, bán thủy sinh, dễ sống và lớn nhanh. Cải xoong là thành viên của họ Cải (Brassicaceae),là có họ hàng với cải cay và rau tần vì có mùi vị hăng và cay.
Cải xoong nguồn gốc từ châu Âu tới Trung Á và lan trồng nhiều nơi. Đây là một trong số những loại rau được con người dùng để ăn, làm thuốc từ rất lâu đời. Ở Việt Nam, cải xoong thường thu hoạch quanh năm, nhiều nhất là mùa đông-xuân.
Hai chất dinh dưỡng nổi bật nhất trong cải xoong là vitamin C và vitamin K, với hàm lượng nhiều hơn cả cam và chanh. Vì thế, Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ USCDC, chấm điểm cải xoong đứng đầu trong 41 loại rau, trên cả cải bó xôi, cải bắp..
Theo USCDC trong 100 gam cải xoong có: Năng lượng 102 calo; Carb 1,2 gram; Protein: 2,4 gram; Chất béo: 0 gram; Chất xơ: 0,6 gram; Vitamin A 66% nhu cầu hàng ngày (Recommended Daily Intake, RDI); Vitamin C 72% RDI.; Vitamin K 318% RDI; Canxi: 12% RDI; Mangan: 12% RDI.. Ngoài ra, cải xoong cũng chứa một lượng nhỏ vitamin E, thiamine, riboflavin, vitamin B6, folate, axit pantothenic, magie, phốt pho, kali, natri và đồng.
Đặc biệt, hợp chất phenethyl Isothiocyanate trong cải xoong có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm,ngăn ngừa tế bào ung thư phát triển…và có tác dụng chống lão hóa.
Lương y Bùi Đắc Sáng, Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, theo Đông y, cải xoong là loại rau có tính hàn, vị hơi đắng và hắc có tác dụng lợi tiểu, giúp tiêu hóa tốt, giải độc. Đặc biệt, người bệnh đái tháo đường có thể sử dụng cải xoong ăn thường xuyên giúp ổn định đường huyết, bổ sung chất xơ. Khi cơ thể mệt mỏi, ăn nhiều thực phẩm dầu mỡ, bánh chưng, cơm nếp, bạn có thể lấy cải xoong xay hoặc ép nước uống cùng với cà rốt giúp thanh lọc, giải nhiệt. Lương y Bùi Hồng Minh, Chủ tịch Hội Đông y Ba Đình, phân tích “Cải xoong tính hàn, vị hơi đắng và hắc, có tác dụng lợi tiểu, giúp tiêu hóa tốt, giải độc… chữa chảy máu chân răng, bí tiểu khó đi tiểu, lao phổi, viêm phế quản kinh niên, đái tháo đường, sỏi thận, mật, phòng bệnh bướu cổ, trị tàn nhang…” Cũng bởi tính mát mà theo ông, trong những ngày hè nóng bức, dùng cải xoong thanh nhiệt cơ thể sẽ rất hữu hiệu.
Từ cây rau cải xoong có vẻ tầm thường này, các bà nội trợ có thể chế biến ra hơn cả trăm món ăn ngon như ăn sống, chiên, xào, trộn gỏi, salad… rất ngon dinh dưỡng
Điều cần lưu ý, rau cải xoong là rau thủy, bán thủy sinh, thường được trồng dưới nước, dưới ruộng đồng nên dễ nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là nhiễm sán lá gan. Do đó, khi chế biến cần nấu chín, nếu có ăn sống thì chỉ ăn cải xoong tự trồng trên cạn, phải rửa thật sạch, ngâm nước muối hay trụng nước sôi.
Xin giới thiệu một món cải xoong dân dã, rất đơn giản, cánh “mày râu” cũng làm được:
CẢI XOONG XÀO TỎI: DỄ KIẾM, DỄ LÀM, THƠM NGON, DINH DƯỠNG….
1. Nguyên liệu
* 1 bó cải xoong
* 6-7 tép tỏi
* Gia vị: Muối hạt, Bột canh, Bột ngọt, Hạt tiêu
2. Cách làm
* Sơ chế nguyên liệu
Nhặt bỏ phần gốc già của cải xoong và chỉ lấy phần cọng non. Rửa 2-3 lần rồi ngâm nước pha muối hạt khoảng 10-20 phút. Vớt ra, rửa sạch lại rồi cho ra rổ để ráo nước.
Tỏi bóc vỏ, đập dập. Không cần băm quá nhỏ, vì tỏi dễ bị cháy.
* Xào cải xoong
Cho 2-3 muỗng canh dầu ăn vào chảo, làm nóng dầu thì cho tỏi vào phi thơm. Tiếp đến cho cải xoong vào, tăng nhiệt độ lớn. Xào khoảng 10-15 giây thì đảo lớp rau phía dưới đáy chảo lên trên, để thế thêm 15 giây nữa rồi đảo đều.
Nêm gia vị gồm có 1 muỗng cà phê bột canh, 1/2 muỗng cà phê bột ngọt, đảo đều tay. Trung bình xào rau cải xoong tầm 1,5 phút thì rau chín. Rắc thêm chút hạt tiêu, trộn đều rồi tắt bếp.
3. Thưởng thức
Cho cải xoong xào ra đĩa, ăn lúc nóng.
Có thể dùng thêm một vài tí “cay cay”…
[1] Cải xoong
https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BA%A3i_xoong
[2] Loại rau mới được CDC Mỹ công bố giàu dinh dưỡng nhất, rất phổ biến ở Việt Nam
https://danviet.vn/loai-rau-duoc-cdc-my-cong-bo-giau-dinh-duong-nhat-rat-pho-bien-o-viet-nam-dang-vao-mua-cai-xoong-2024030411225405.htm
[3] 10 lợi ích sức khỏe ấn tượng của cải xoong
https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/dinh-duong/10-loi-ich-suc-khoe-tuong-cua-cai-xoong/
[4] Rau cải xoong và những thông tin có thể bạn chưa biết
https://cookbeo.com/articles/cai-xoong#google_vignette
[5] Cải xoong – rau chữa bách bệnh
https://tienphong.vn/cai-xoong-rau-chua-bach-benh-post855228.tpo
[6] 145 món Cải xoong
https://cookpad.com/vn/tim-kiem/c%E1%BA%A3i%20xoong
[7] Cách làm RAU CẢI XOONG XÀO TỎI thơm nức.
[8] Cách làm đĩa Cải xoong xào tỏi
https://www.youtube.com/watch?v=HiYiELNGbfw