SĐT: 
I. LỜI MỞ
Đạm là 1 trong 4 thành phần phải có của ô vuông thức ăn. Theo các nhà dinh dưỡng đạm động vật, nhất là từ cá, là nguồn cung tốt nhất cho cơ thể con người. Ăn cá giúp cung cấp protein, omega-3 tốt cho hệ tim mạch, mắt và cải thiện sức khỏe hệ thần kinh…
Trong các loại cá, rô phi được nhiều người ưa thích, lựa chọn làm món ăn cho gia đình.
II. RÔ PHI: LOÀI CÁ RẤT PHỔ BIẾN
Nghề nuôi cá rô phi phát triể trên khắp thế giới. Hiện có hơn 130 nước nuôi cá rô phi. Quốc gia sản xuất lớn nhất là Trung Quốc (1,24 triệu tấn), tiếp theo là Indonesia (1,17 triệu tấn), Ai Cập (954.154 tấn), Brazil (343.596 tấn), Thái Lan (205.971 tấn) (FAO, 2022).
Ở nước ta, theo báo cáo của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (2024), diện tích nuôi cá rô phi đạt khoảng 42.000 ha, sản lượng ước đạt 316.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 41 triệu USD.
Theo Fox New, cá rô phi từng đứng đầu danh sách thực phẩm thủy sản có mặt trên bàn ăn của người Mỹ nhiều nhất. Còn Viện Thủy sản Mỹ cho biết, cá rô phi cũng trở thành loại thủy sản được tiêu thụ nhiều thứ 4 ở Mỹ, chỉ xếp sau tôm, cá hồi và cá ngừ đóng hộp.
Giáo sư Kevin Fitzsimmons, chuyên gia cá rô phi thuộc Trường Đại học Arizona, Mỹ khẳng định, cá rô phi vượt qua tất cả các loại cá nuôi khác, giữ ngôi vị quan trọng nhất trong việc cung cấp và ổn định thực nguồn thực phẩm cho thế giới.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội) chia sẻ với Báo Nông nghiệp và Môi trường về loài cá đang nuôi ở 130 quốc gia và có mặt thường xuyên trong bữa ăn của người Việt.
III. CÁ RÔ PHI: DINH DƯỠNG TỐT
Cá rô phi là nguồn cung cấp protein khá ấn tượng. Ngoài ra, cá rô phi cũng rất giàu niacin, vitamin B12, phốt pho, selen và kali.
Trong một khẩu phần 100 g cá rô phi chứa:
- Lượng calo: 128 kcal
- Carbs: 0 g
- Protein: 26 g
- Chất béo: 3 g
- Niacin: 24% RDI (khẩu phần ăn hằng ngày tham khảo)
- Vitamin B12: 31% RDI
- Phốt pho: 20% RDI
- Selen: 78% RDI
- Kali: 20% RDI
IV. NHỮNG ĐIỀU LƯU Ý
1. Tỷ lệ omega-6 với omega-3 không tốt
Cá gần như được coi là một trong những thực phẩm lành mạnh nhờ chứa lượng lớn acid béo omega-3 như cá hồi, cá hồi vân, cá ngừ vây dài, cá mòi… Acid béo omega-3 là chất béo lành mạnh giúp giảm viêm, giảm mỡ máu, giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Cá rô phi chỉ chứa 240 mg acid béo omega-3 trên mỗi khẩu phần, ít hơn mười lần so với cá hồi tự nhiên.
Theo khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng, tỷ lệ omega-6 và omega-3 nên tương đương nhau (1:1). Trong khi các loại cá béo như cá hồi là nguồn cung cấp omega-3 dồi dào, giúp dễ dàng cân bằng tỷ lệ này, nhưng cá rô phi chứa nhiều acid béo omega-6 hơn omega-3 nên không mang lại lợi ích tương tự.
2. Cá rô phi nuôi có thể nhiễm bẩn
Việc nuôi cá rô phi với mật độ quá cao trong ao, lồng bè chật hẹp làm tăng khả năng lây lan dịch bệnh giữa các cá thể. Điều này có thể dẫn đến việc sử dụng kháng sinh tràn lan để kiểm soát dịch bệnh, gây ra nguy cơ tồn dư trong thịt cá và góp phần vào tình trạng kháng kháng sinh cho người.
Môi trường nuôi ô nhiễm do chất thải, thức ăn thừa hoặc không được xử lý đúng cách có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn, ký sinh trùng và nấm phát triển, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của cá và gián tiếp đến người tiêu dùng.
Ngoài ra, cá rô phi có thể bị phơi nhiễm hóa chất độc hại, bao gồm dư lượng thuốc thú y và các chất phụ gia không an toàn bị cấm hoặc hạn chế sử dụng. Khi những chất này đi vào cơ thể con người thông qua việc tiêu thụ cá, chúng có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí có nguy cơ gây ung thư.
V. ĂN CÁ RÔ PHI AN TOÀN
Loại bỏ những thành phần dễ nhiễm bẩn như mang, vảy bộ ruột cá
Đun sôi, nấu chín kỹ lưỡng để tiêu diệt vi khuẩn, ký sinh trùng. virus
Chọn cá rô phi sạch, rõ nguồn gốc xuất xứ, cách nuôi trồng. Lý tưởng nhất là cá rô phi đánh bắt tự nhiên được ưu tiên hơn cá nuôi. .
VI. THAM KHẢO
[1] Những lợi ích và nguy cơ khi ăn cá rô phi
https://suckhoedoisong.vn/nhung-loi-ich-va-nguy-co-khi-an-ca-ro-phi-169250522085731219.htm
[2] PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Cá rô phi là loài lành tính, giàu đạm
https://nongnghiepmoitruong.vn/pgsts-nguyen-duy-thinh-ca-ro-phi-an-toan-neu-chon-nguon-goc-ro-rang-d771728.html
[3] TS Lê Thanh Lựu: Thông tin ‘cá rô phi ăn vào chẳng khác gì thuốc độc’ rất độc hại với ngành thủy sản
https://nongnghiepmoitruong.vn/ts-le-thanh-luu-thong-tin-ca-ro-phi-an-vao-chang-khac-gi-thuoc-doc-rat-doc-hai-voi-nganh-thuy-san-d771754.html
[4] TS. Phạm Anh Tuấn: ‘Thông tin cá rô phi ăn vào chẳng khác thuốc độc là vớ vẩn’
https://nongnghiepmoitruong.vn/ts-pham-anh-tuan-thong-tin-ca-ro-phi-an-vao-chang-khac-thuoc-doc-la-vo-van-d771712.html
[5] Câu chuyện cá rô phi và trách nhiệm của người cầm bút
https://nongnghiepmoitruong.vn/cau-chuyen-ca-ro-phi-va-trach-nhiem-cua-nguoi-cam-but-d771741.html
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM