Ngoài cây cỏ ngọt stevia đã được nuôi trồng để làm phụ gia tạo ngọt cho người đái tháo đường, hiện nay một loại trái ngọt tự nhiên đang được nghiên cứu là trái thần kỳ, miracle fruit.
Cây thần kỳ, miracle fruit, miracle berry, tên khoa học synsepalum dulcificum, họ sapotaceae, là loại cây bụi màu xanh có nguồn gốc ở Tây Phi được trồng để lấy quả làm chất phụ gia thực phẩm có khả năng điều vị biến các thức ăn cay, chua, đắng, chát…trở nên ngọt ngào.
Thành phần dinh dưỡng của trái thần kỳ gồm: nước 68,9%, đường hòa tan 2,385%, đường khử 0,404%, protein 0,104%, nitơ 1,918%, khoáng 0,998%, vtamin, và các yếu tố vi lượng khác…
Trái thần kỳ có chứa: tinh dầu, carotenoid, phytosterol, axit béo, flavonoid, polyphenol, acid hữu cơ, saponin steroid, đường khử, hợp chất uronic. Đặc biệt, trái thần kỳ chứa chất miraculin, được nhà nghiên cứu Nhật Bản Kenzo Kurihara phân lập lần đầu tiên vào năm 1968. Đây là một glycoprotein, có khả năng biến các vị chua, đắng…thành vị ngọt
Sau khi nhai, chất miraculin bám vào các thụ thể ở gai vị giác trên lưỡi khiến cho thức ăn, thức uống có vị chua, đắng đều đổi thành ngọt. Cảm giác ngọt kéo dài từ 15 đến 60 phút, nếu ăn uống các thức nóng cảm giác ngọt sẽ mất nhanh chóng.
Vì tác dụng đảo vị giác “thành ngọt” này, tại nhiều nước trên thế giới, trái thần kỳ được các dược sĩ chiết xuất chế thành những viên miraculin dùng để nhâm nhi trước khi dùng các món chua, cay như chanh, giấm, cải củ, dưa chua, tương ớt, bia… trong các cuộc vui hay lễ hội để trải nghiệm sự thay đổi vị giác.
Hiện nay, trái thần kỳ đã được dùng trong các việc sau:
* Làm chất tạo ngọt cho người đái tháo đường
Bản thân trái thần kỳ rất ít đường, chất miraculin được sử dụng làm chất tạo ngọt (sweetener) Ở Hoa Kỳ, từ 1970 có những nghiên cứu theo yêu cầu Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) để thương mại hóa sản phẩm.
* Hỗ trợ người bệnh uống thuốc đắng
Với những loại thuốc đắng đến không thể chịu nổi, có thể ăn một trái thần kỳ trước khi uống thuốc.
* Cải thiện vị giác cho người ung thư
Bệnh nhân ung thư đang hoặc sau hóa và xạ trị, vị giác có thể bị ảnh hưởng khiến cảm thấy trong miệng có vị kim loại, đắng chát hoặc ăn không ngon gây ảnh hưởng đến sự hồi phục sức khỏe.
* Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nội tiết, ung thư…
Nhờ có chứa các hoạt chất polyphenol, beta-carotene, flavonoid,… là các chất chống oxy hóa, thần kỳ có thể ngăn chặn các gốc tự do, chận các stress oxy hóa (oxidation stress) giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, nội tiết, ung thư…
Cũng như dân các nước châu Phi, người Nhật đã dùng trái thần kỳ cho người đái tháo đường, ăn kiêng, giảm cân, dưới dạng sinh tố, nước ép đóng chai, đóng hộp và viên miraculin.
[1] Synsepalum dulcificum
https://en.wikipedia.org/wiki/Synsepalum_dulcificum
[2] Miracle fruit
https://www.britannica.com/plant/miracle-fruit
[3] This Traditional African Fruit May Be a ‘Miracle’
https://www.healthline.com/nutrition/miracle-fruit-benefits
[4] Miracle Fruit – Uses, Side Effects, and More
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1171/miracle-fruit
[5] What Is Miracle Fruit And How Does It Work?
https://www.thedailymeal.com/1426840/what-is-miracle-fruit/
[6] Miracle fruit
https://www.youtube.com/watch?v=ED_tfGAM8dE
[7] Discover the secret health benefits of miracle fruit
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM