SĐT: 
Các nhà khoa học từng đoạt Giải thưởng IgNobel 2024 bị chế giễu vì “phát hiện ra rằng nhiều loài động vật có vú có khả năng thở qua hậu môn” thực sự sẽ được nở nụ cười. Giờ đây, họ đã hoàn thành một thử nghiệm thành công trên người, kiểm tra tính an toàn và khả năng dung nạp của phương pháp thông khí đường ruột (enteral ventilation), một kỹ thuật đưa oxy vào cơ thể thông qua một con đường không thông thường là hậu môn.
Các nhà nghiên cứu Nhật Bản và Hoa Kỳ, dẫn đầu bởi Bệnh viện Nhi Cincinnati, đã hoàn thành thử nghiệm đầu tiên trên người để kiểm tra tính khả thi của phương pháp thông khí đường ruột, trong đó bệnh nhân suy hô hấp nặng có thể được cung cấp oxy qua ruột, cho phép phổi phục hồi và ngăn ngừa tổn thương thêm. Tính an toàn và khả năng dung nạp của quy trình này đã được kiểm tra trên 27 nam giới trưởng thành khỏe mạnh ở Nhật Bản, những người đã được bơm dịch giàu oxy vào hậu môn.
Nhà nghiên cứu Takanori Takebe, Tiến sĩ, Bác sĩ, Tiến sĩ, đến từ Bệnh viện Nhi Cincinnati và Đại học Osaka, cho biết: “Đây là dữ liệu đầu tiên trên người, và kết quả chỉ giới hạn ở việc chứng minh tính an toàn của quy trình chứ không phải hiệu quả của nó”, “Nhưng giờ đây khi chúng ta đã thiết lập được khả năng dung nạp, bước tiếp theo sẽ là đánh giá mức độ hiệu quả của quá trình này trong việc cung cấp oxy cho máu.”
Những tình nguyện viên dũng cảm, tuổi từ 20-45, được tiêm một liều perfluorodecalin dạng lỏng không chứa oxy (tối đa 1.500 ml) vào trực tràng, và họ được yêu cầu giữ lại trong 60 phút. Tính an toàn và khả năng dung nạp được đánh giá bằng cách theo dõi các tác dụng phụ, dấu hiệu sinh tồn, xét nghiệm lâm sàng và phơi nhiễm perfluorodecalin toàn thân. Một mô hình sử dụng dữ liệu động vật lớn đã được sử dụng để dự đoán khả năng vận chuyển oxy. Perfluorodecalin được sử dụng do khả năng vận chuyển oxy tuyệt vời của nó.
Hai mươi tình nguyện viên đã tiêm dung dịch này trong 60 phút, và ở thể tích lớn nhất là 1.500 ml, chỉ có tác dụng phụ nhẹ là đầy hơi và khó chịu ở bụng. Trong khi đó, tất cả các chỉ số xét nghiệm lâm sàng, bao gồm các dấu hiệu chức năng gan và thận, đều nằm trong phạm vi bình thường.
Các nhà nghiên cứu lưu ý: “Nghiên cứu đầu tiên trên người này chứng minh rằng việc tiêm perfluorodecalin dạng lỏng không chứa oxy vào trực tràng là an toàn, khả thi và được dung nạp tốt”. “Những phát hiện này thiết lập nền tảng an toàn quan trọng và hỗ trợ sự phát triển liên tục của phương pháp thông khí đường ruột với perfluorodecalin được cung cấp đầy đủ oxy như một chiến lược bổ sung để hỗ trợ bệnh nhân suy hô hấp.”
Trong tự nhiên, có những loài động vật có khả năng hấp thụ oxy qua ruột khi môi trường thiếu dưỡng khí. Cá chạch, một loài cá nước ngọt sống ở tầng đáy, thường thở bằng mang, nhưng khi oxy trong nước cạn kiệt, chúng sẽ ngoi lên mặt nước, nuốt không khí rồi đẩy qua ruột. Oxy trong không khí được hấp thụ qua thành ruột, giúp duy trì sự sống khi phổi (mang) không thể hoạt động hiệu quả. Tương tự, rùa, hải sâm, ấu trùng chuồn chuồn hay thậm chí heo cũng được ghi nhận có khả năng hấp thụ oxy theo cơ chế tương tự. Chính từ hiện tượng này, các nhà khoa học đã nảy ra ý tưởng: liệu con người có thể làm điều tương tự trong tình huống cấp cứu suy hô hấp?
Nghiên cứu này lần đầu tiên được thực hiện sau khi các nhà khoa học nghiên cứu một loài cá ăn đáy, nuốt không khí từ mặt nước và hấp thụ oxy qua ruột, bổ sung chức năng mang trong điều kiện chất lượng kém. Nếu con người có thể hấp thụ an toàn chất lỏng siêu oxy qua ruột kết vào máu, thì nó có tiềm năng cung cấp phương pháp điều trị khẩn cấp cứu sống những người bị tắc nghẽn đường thở do chấn thương hoặc viêm nhiễm, hoặc khi chức năng phổi bị suy giảm nghiêm trọng.
Các nhà khoa học hiện đang có kế hoạch lặp lại thử nghiệm để đo lượng chất lỏng cần thiết và thời gian cần thiết để cải thiện nồng độ oxy trong máu.
Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Med của Cell Press.
Tác giả: Bronwyn Thompson Cincinnati Children’s Hospital
Biên dịch: TS.BS Trần Bá Thoại
https://newatlas.com/disease/butt-breathing-ignobel-prize/
https://medicalxpress.com/news/2025-10-ignobel-butt-idea-closer-real.html