SĐT: 
Làm việc dưới nắng hè, mặc “bảo hộ” kín mít rất dễ bị trúng nóng
MÙA HÈ COI CHỪNG “TRÚNG NÓNG”
Trái đất đang nóng dần lên. Mấy ngày qua ở Ấn Độ nhiệt độ tăng cao có bang lên gần 47 độ . Đã có cả trăm người chết do trúng nóng (heat stroke; coup de chaleur). Trúng nóng là một dạng rối loạn thân nhiệt cũng hay gặp vào mùa hè, chúng ta thường để ý đến say nắng (trúng nóng do ra nắng), nhưng thật ra còn có nhiều trường hợp trúng nóng khác, hoàn toàn không liên hệ với ánh nắng như: làm việc trong hầm lò, xưởng nướng bánh, xí nghiệp có đun, đốt…. Bài viết này đề xuất nên để ý đến “trúng nóng”, một tình trạng rối loạn thân nhiệt khá phổ biến cho người lao động trong mùa hè.
Nhiệt là dạng năng lượng thông dụng trong cơ thể con người, nhiệt được sinh ra từ sự “đốt cháy” thức ăn, nhiệt lượng sinh ra tỷ lệ thuận với hoạt động của cơ thể, đặc biệt là sự vận động cơ bắp, càng vận động nhiều cơ thể càng sản sinh nhiều nhiệt và càng “nóng” hơn. Trong cơ thể luôn luôn có sự “cân bằng động” giữa lượng nhiệt sinh ra ra lượng nhiệt mất đi. Lượng nhiệt thừa sẽ được cơ thể thải trừ qua 4 cách: dẫn truyền, đối lưu, bức xạ và nhiệt bay hơi.
Nhiệt độ cơ thể, thân nhiệt, luôn luôn được giữ ổn định ở mức 37o C, nhờ một trung tâm điều hòa thân nhiệt nằm ở vùng dưới đồi của hệ thần kinh trung ương. Trung tâm này như một cái “ổn nhiệt” (thermostat), giúp thân nhiệt luôn luôn hằng định không thay đổi; nhiều bệnh lý làm “rối” trung tâm điều nhiệt khiến cơ thể bị tăng thân nhiệt (hyperthermia) như bị sốt, trúng nóng, say nắng mùa hè…hoặc ngược lại bị hạ thân nhiệt (hypothermia) như bị giá rét, tê cóng mùa đông…
Trúng nóng (heat stroke, coup de chaleur) là tình trạng thân nhiệt tăng cao hơn bình thường (hyperthermia) do nhiệt độ môi trường sống cao quá mức thích nghi, quá khả năng “tự làm mát” của cơ thể. Trong những trường hợp trúng nóng nặng thân nhiệt có thể cao đến 40o C, nếu không “giải” nóng có thể nguy đến tính mạng. Trong những ngày hè do môi trường quanh cơ thể quá nóng, nhiệt lượng tạo ra không có cách tỏa ra ngoài, cấp nhiệt lớn hơn thải nhiệt và ta bị trúng nóng. Những ngày quá nóng, đặc biệt khi không khí vừa nóng vừa có độ ẩm cao, ngay cả làm những côngviệc đơn giản cũng có thể bị trúng nóng. Môi trường càng nóng ẩm, lao động càng nặng nhọc khả năng trúng nóng càng tăng cao.
Nước ta xứ nhiệt đới, nóng và ẩm; do đó cho nên vào mùa hè, cần cảnh giác và phải “nghĩ ngay” đến khả năng trúng nóng ở những người cao tuổi, trẻ nhỏ, những công nhân phải lao động nặng nhọc trong môi trường nóng, độ ẩm cao, làm việc dưới nắng gắt, trong hầm lò nóng, hoặc phải mặc áo quần bảo hộ “kín mít”…có những dấu hiệu như: thân nhiệt tăng cao, khát nước dữ dội, thở nhanh, thở hổn hển, mạch nhanh, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, mệt ngất, tái nhợt…
Một khi tình trạng trúng nóng được xác định, cần xử trí ngay với 4 biện pháp đơn giản với mục đích làm hạ thân nhiệt càng nhanh càng tốt:
một là cho ngay người bị nạn vào nơi mát mẻ,
hai là cho lau mát toàn thân, có thể chườm nước lạnh, nước mát thậm chí nước đá, cũng có thể dội nước hoặc cho tắm;
ba là nhanh chóng bù lại nước và muối khoáng mất đi bằng cách cho uống nước khoáng, nước chanh muối, nước hoa quả, nước Oresol như người bị ỉa chảy và
bốn là khi các biện pháp trên không hiệu quả cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để để được điều trị thêm vì trúng nóng nặng có thể làm bệnh lơ mơ, co giật, hôn mê…và có thể dẫn đến tử vong.