SĐT: 
I. LỜI MỞ
Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) và chụp cộng hưởng từ (MRI) toàn thân là hai kỹ thuật hình ảnh tiên tiến được sử dụng trong phát hiện ung thư. Mặc dù cả hai đều có khả năng chẩn đoán đáng kể, nhưng ứng dụng và tính phù hợp của chúng lại khác nhau.
Bài viết này tìm hiểu vai trò của chúng trong sàng lọc ung thư toàn thân, đặc biệt là đối với những người không có triệu chứng, đồng thời so sánh hiệu quả và độ an toàn của chúng để đưa ra quyết định chọn lựa sáng suốt.
II. PET LÀ GÌ ? PHÁT HIỆN UNG THƯ RA SAO ?
Chụp PET là công cụ hình ảnh chức năng sử dụng chất đánh dấu phóng xạ, thường được dùng là fluorodeoxyglucose (FDG), để phát hiện các vùng có hoạt động trao đổi chất cao. Các tế bào ung thư thường biểu hiện sự chuyển hóa glucose tăng cao, cho phép chụp PET làm nổi bật những bất thường này.
Để cải thiện độ chính xác, PET thường được kết hợp với CT (chụp cắt lớp vi tính), cung cấp hình ảnh giải phẫu chi tiết để xác định vị trí hoạt động trao đổi chất bất thường. Sự kết hợp này, được gọi là PET/CT, đã được chứng minh là hiệu quả trong việc phát hiện các tổn thương ung thư đã biết, theo dõi tiến triển của bệnh và đánh giá đáp ứng điều trị.
III. PET/CT PHÙ HỢP ĐỂ SÀNG LỌC UNG THƯ KHÔNG ?
Mặc dù PET/CT là một công cụ chẩn đoán mạnh mẽ trong ung thư học, việc sử dụng nó trong sàng lọc ung thư thường quy cho những người không có triệu chứng vẫn còn gây tranh cãi do một số hạn chế:
1. Phơi nhiễm bức xạ
Một lần chụp PET/CT toàn thân bệnh nhân tiếp xúc với khoảng 25 milisievert (mSv) bức xạ (1). Ngay cả liều thấp hơn, khoảng 10 mSv, cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc ung thư trong suốt cuộc đời. Đối với những người được chụp PET/CT nhiều lần trong suốt cuộc đời, lượng bức xạ tích lũy này có thể vô tình góp phần vào sự phát triển của chính căn bệnh mà nó nhắm đến.
2. Độ nhạy
Độ nhạy của PET/CT phụ thuộc vào sự hấp thụ chất đánh dấu phóng xạ, một số loại ung thư có thể không biểu hiện, đặc biệt nếu chúng ít hoạt động chuyển hóa. Ví dụ, các khối u ác tính thấp hoặc một số loại ung thư như ung thư tuyến tiền liệt thường cần các chất đánh dấu phóng xạ cụ thể, chẳng hạn như chất đánh dấu dựa trên PSMA, để phát hiện hiệu quả. Việc lựa chọn chất đánh dấu phóng xạ phù hợp khác nhau tùy thuộc vào loại ung thư, khiến phương thức này ít phù hợp hơn cho việc sàng lọc chung.
3. Dương tính giả
PET/CT cũng có thể phát hiện các vùng tăng hoạt động chuyển hóa không liên quan đến ung thư, chẳng hạn như nhiễm trùng, viêm hoặc khối u lành tính.
4. Âm tính giả
Vì độ nhạy của PET/CT phụ thuộc vào sự hấp thụ chất đánh dấu phóng xạ, một số loại ung thư có thể không biểu hiện, đặc biệt nếu chúng ít hoạt động chuyển hóa sẽ cho âm tính giả.
IV. MRI TOÀN THÂN LÀ GÌ ? NHỮNG ƯU ĐIỂM CỦA MRI ?
1. MRI toàn thân là gì?
MRI toàn thân là một phương pháp thay thế an toàn và toàn diện hơn để tầm soát ung thư. Không giống như PET, MRI không sử dụng bức xạ ion hóa, khiến nó trở thành một lựa chọn lý tưởng cho việc sử dụng thường quy, đặc biệt là ở những người không có triệu chứng.
MRI sử dụng từ trường mạnh và tần số vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của cơ thể. Thay vì tập trung vào hoạt động chuyển hóa, MRI kiểm tra những thay đổi về cấu trúc, đặc điểm mô và sự gián đoạn trong sinh lý mô, những dấu hiệu cho thấy các khối u ác tính tiềm ẩn.
2. Những ưu điểm của MRI toàn thân
2.1. Không tiếp xúc với bức xạ
MRI loại bỏ các rủi ro liên quan đến bức xạ ion hóa, khiến nó trở thành lựa chọn an toàn hơn cho những người muốn tầm soát ung thư thường quy hoặc theo dõi sức khỏe lâu dài.
2.2 Phát hiện nhiều loại ung thư
MRI đặc biệt hiệu quả trong việc phát hiện các bất thường ở xương và mô mềm, bao gồm não, gan và tuyến tụy. Nó có thể phát hiện những thay đổi có thể báo hiệu giai đoạn đầu của ung thư, cho phép chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
2.3 Kỹ thuật hình ảnh tiên tiến
Những cải tiến gần đây, như công nghệ Chụp ảnh Khuếch tán-Trọng lượng (Diffusion-Weighted Imaging DWI) hiệu chỉnh hình học (2), giúp tăng cường độ nhạy của MRI trong việc phát hiện ung thư giai đoạn đầu. DWI xác định các vùng khuếch tán hạn chế trong mô, một dấu hiệu của hoạt động tế bào bất thường thường liên quan đến bệnh ác tính.
V. THAY LỜI KẾT
Mặc dù PET/CT vẫn là một công cụ hữu ích để phân giai đoạn và theo dõi ung thư ở những bệnh nhân có triệu chứng, nhưng liều bức xạ cao khiến nó không phù hợp để sử dụng thường quy ở những người khỏe mạnh.
Đối với tầm soát ung thư toàn thân ở những người không có triệu chứng, MRI toàn thân mang lại những lợi thế rõ ràng so với PET/CT.
Mặt khác, MRI toàn thân cung cấp một phương pháp tiếp cận an toàn hơn và toàn diện hơn. Bằng cách loại bỏ phơi nhiễm bức xạ ion hóa và tận dụng các kỹ thuật hình ảnh tiên tiến như DWI hiệu chỉnh hình học, hệ thống MRI toàn thân 3T™ mang lại độ chính xác và độ tin cậy chẩn đoán vượt trội.
VI. THAM KHẢO
[1] Brix G, Lechel U, Glatting G, et al. “Radiation exposure of patients undergoing whole-body dual-modality 18F-FDG PET/CT examinations.” Journal of Nuclear Medicine, vol. 46, no. 4, 2005.