RONG BIỂN: RAU XANH QUÝ!

RONG BIỂN: “RAU XANH” QUÝ

TS.BS TRẦN BÁ THOẠI (Bệnh viện ĐÀ NẴNG)

Hằng năm cứ vào mùa Hè ngư dân vùng miền Trung, đặc biệt Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Bình Thuận đổ xô đi khai thác rong biển. Đây là một loại hải sản “rau xanh”, một món quà thiên nhiên vô cùng quý giá từ biển cả vì ngoài dùng làm thức ăn rong biển còn được dùng làm thuốc, thức ăn hổ trợ chữa bệnh cho con người.

Theo Tự điển mở Wikipedia có nhiều loại rong biển có thể làm thức ăn cho con người, ở Việt Nam thường được dùng nhiều nhất là “rong câu” (rau câu), rong mứt (porphyra) và rong sụn. Trước đây rong biển được khai thác trong tự nhiên; từ thập niên 60 của thế kỷ trước ở nhiều nước Châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… người ta đã trồng rong biển một cách công nghiệp để làm lương thực. Theo thống kê của Tổ chức Lương nông thế giới (FAO) từ sản lượng rong biển ít ỏi năm 1960 với chỉ 150 ngàn tấn, nay đã tăng gấp cả hơn chục lần  sản lượng đến 1,6 triệu tấn mỗi năm. Châu Á là nơi tiêu thụ nhiều rong biển nhất đến 90 phần trăm tổng sản lượng toàn thế giới, Châu Âu chỉ tiêu thụ 1 phần trăm, hằng năm Mỹ chi đến 10 triệu USD để nhập các sản phẩm rong biển phần lớn để làm thực phẩm cho người ăn kiêng.

Rong biển rất giàu chất dinh dưỡng. Ngoài thành phần đạm rất cao rong biển có chứa rất nhiều khoáng chất, các yếu tố vi lượng và vitamin, trong đó nổi bật là iốt ( yếu tố vi lượng tối cần thiết cho tuyến giáp), canxi với hàm lượng cao hơn ở trong sữa, vitamin A cao gấp 10 lần trong bơ, vitamin B2 gấp 7 lần trong trứng, vitamin C, E cao gấp nhiều lần trong rau quả.     

Từ rong biển người Nhật tạo món ăn nori, người Hàn quốc tạo món kim hay gim, người Hoa với món pinyin….Ở Việt Nam có nhiều món ăn đặc sản được chế biến từ rong biển: gỏi rong biển, nộm rau câu, canh rong biển, rong biển xào tôm thịt, rong biển hầm sườn non, rong biển chiên…về thức uống có trà rong biển và đặc biệt các dạng nước giải khát từ rong biển dân gian như “nước sâm rong biển”, chè “xoa xoa” (xa xa) vô cùng quen thuộc với miền Trung nắng gió, người Quảng có câu ca dao quen thuộc “Xa xa ít vốn nhiều lời. Anh về bỏ vợ lấy người xa xa…”

Dưới góc độ y học rong biển là một thực phẩm “dưỡng sinh” (macrobiotic) tốt, thường được dùng phối hợp trong thực đơn của người bệnh béo phì, người đái tháo đường do thành phần alga alkane mannitol cho một lượng calo rất thấp; làm thực phẩm cho người bị tăng huyết áp nhờ khả năng chống vón tiếu cầu; cung cấp iốt cho người suy tuyến giáp; cung cấp canxi cho trẻ còi xương và gần đây nhiều nhà khoa học Nhật Bản cho rằng rong biển có khả năng chống phóng xạ và thải độc.

Sự hào phóng của thiên nhiên chắc cũng có giới hạn. Chúng ta không thể khai thác rong biển kiểu “tự nhiên” mãi được vì không thể nào “Trời sinh voi sẽ sinh cỏ”. Mới năm ngoái thôi ngư dân Quảng Ngãi đã thu vớt tự nhiên đến 250 tấn rong biển năm nay sản lượng đã thấp hơn nhiều. Nước ta với hơn 3 ngàn năm trăm cây số bờ biển; ngành thuỷ sản của chúng ta có lẽ cũng cần nên theo gương các nước Châu Á láng  giềng khai thác chủ động qua việc nuôi trồng rong biển công nghiệp hóa.