SĐT: 
MẸO VẶT CHO NGƯỜI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG:
XANH ĂN, ĐỎ BỎ, VÀNG CHẦN CHỪ
TS.BS Trần Bá Thoại (Bệnh viện Đà Nẵng)
Một băn khoăn lớn của người bệnh đái tháo đường là làm thế nào nhận biết dễ dàng và nhanh chóng loại thực phẩm thích hợp cho mình khi chuẩn bị bữa ăn. Đã có nhiều hướng dẫn quá “chuyên sâu” nhưng khó khả thi trong thực tế. Chúng tôi giới thiệu hai cách đơn giản giúp người đái tháo đường tiện chọn thức ăn thích hợp cho mình đó là dựa vào chỉ số đường máu và bảng màu thức ăn.
Chỉ số đường máu là gì?
Thức ăn khi vào cơ thể đều sẽ được tiêu hóa thành những phân tử nhỏ nhất mới hấp thu được vào máu, sau đó được đưa về gan và các cơ quan khác trong cơ thể, phần tử nhỏ nhất của chất đường là glucose, do đó tất cả mọi loại thức ăn đều có thể làm tăng đường huyết (glucose máu) nhanh hay chậm, ít hay nhiều. Để biết khả năng làm tăng đường huyết nhanh hay chậm của một thực phẩm người ta dùng khái niệm chỉ số đường máu (glycemic index, GI). Thực phẩm nào có chỉ số đường GI càng cao đồng nghĩa thực phẩm đó được tiêu hóa và hấp thu nhanh và sẽ làm tăng glucose máu nhanh và ngược lại các thực phẩm có GI thấp sẽ được hấp thu và làm tăng đường huyết chậm. Người đái tháo đường cần ăn thực phẩm có GI càng thấp càng tốt. Lấy đường glucose với GI chuẩn = 100. Chúng ta có xếp một số thức ăn thông thường theo chỉ số đường huyết GI thành 3 nhóm:
* Nhóm thực phẩm có GI ≤ 55 là chỉ số đường thấp.
Nước táo (không pha thêm đường), Đậu trắng, Đậu nành, Đậu phộng, Cà rốt, Fructose (có nhiều trong trái cây ít ngọt như Nho, Táo. Bưởi, Xoài..).
* Nhóm thực phẩm có GI từ 56- 69 là chỉ số đường trung bình.
Khoai tây nướng, Bánh sừng trâu, Dứa (thơm), Mỳ sợi, Cam, Sữa chua.
*Nhóm thực phẩm có GI ≥ 70 là chỉ số đường cao.
Mạch nha, Mật ong, Nước mía, Chuối, Bánh quy ngọt, Bánh mì trắng, Bánh bột gạo trắng.
Bảng màu thức ăn là gì?
Khái niệm chỉ số đường máu mang tính lý thuyết, khá trừu tượng và khó nhớ. Để bệnh nhân tiện lợi chọn thức ăn các nhà dinh dưỡng “ lâm sàng” kinh nghiệm đã “vẽ” thức ăn vào 3 màu xanh, vàng và đỏ như tín hiệu giao thông
*Bảng màu xanh là thức ăn tốt (nên chọn).
–Các loại bánh mì không trộn phụ gia
-Gạo và các chế phẩm như mì, bún, tấm…
-Sữa lạt đã lọc bớt chất béo, sữa chua, phó mát không bơ..
-Lòng trắng trứng gà, vịt..
-Các loại thịt nạc: thịt bò, bê, gà, chim…tránh thịt ngan, thịt vịt vì các thủy cầm thường nhiều mỡ.
– Tất cả các loại cá, cá béo nên bỏ phần mỡ .
*Bảng màu vàng là thức ăn cần thân trọng(nên hạn chế).
– Bánh mì trắng, mì ngọt, khoai tây.
– Bánh bột gạo ngọt, có nhân hoa quả.
– Bơ thực vật (sản xuất theo công nghệ cũ).
– Các loại nước quả đậm đặc, coca cola, pepsi…
– Dầu thực vật.
– Các loại rau quả đóng hộp.
– Các loại nước uống, nước khoáng có đường.
*Bảng màu đỏ là thức ăn cấm (cần tránh).
– Tất cả các loại đường ngọt (sugary carbohydrate).
– Các loại bánh, chế phẩm có đường ngọt.
– Các loại quả ngọt sấy khô, quả ngâm đường.
– Bơ, mỡ động vật.
– Lòng đỏ trứng gà, vịt…
– Các loại cá nhiều mỡ như cá tra, ba sa, cá ngâm dầu.
– Các loại thức uống có cồn.
Hiện nay trong nhiều siêu thị, quầy thực phẩm đóng gói sẵn nhiều loại nhãn mác đã có ghi cả chỉ số đường máu lẫn sắc màu cũng như calo năng lượng của từng món thực phẩm để khách hàng dễ bề chọn lựa.