HỘI CHỨNG TRẺ BỊ LẮC: TỔN THƯƠNG THẦN KINH DO LẮC, RU, XỐC, NỰNG !

   II. RUNG NÔI, XỐC, LẮC…CÓ HẠI CHO TRẺ CON

       

  Hội chứng “trẻ bị lắc” (Shaken baby syndrome, SBS) còn gọi “tổn thương não lạm dụng” (abusive head trauma, AHT) là một hội chứng bệnh lý hay gặp, nhưng thường bị bỏ sót vì không được chú ý, kể cả các bác sĩ chuyên nhi.

  Tuy chưa có thống kê đầy đủ, nhưng theo các chuyên gia của CDCP (Center for Disease Control and Prevention), tần suất tử vong do hội chứng “trẻ bị lắc” đến khoảng 2.000 trẻ hằng năm ở Mỹ.

  “Hội chứng trẻ bị lắc” thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, nhiều nhất là từ sơ sinh đến 8 tháng. Hai đặc điểm cơ thể học ở độ tuổi này là: (1) khối cơ cổ rất yếu, chưa đủ sức giữ vững đầu và (2) đầu đứa trẻ khá lớn và nặng so với toàn thân.

   Đầu trẻ chiếm đến một phần tư cơ thể, khối não chưa phát triển nhiều, lại nằm trôi nổi trong môi trường dịch não tủy bao bọc xung quanh. Khi bị lắc rung mạnh, đặc biệt khi bị tung hứng, quay vòng vòng quá mức, khối não sẽ di chuyển theo quán tính vật lý và có thể va đập vào hộp xương sọ làm não bị sưng phù, áp lực nội sọ tăng lên và tổn thương các mạch máu lớn nhỏ của não…

   Những tổn thương này sẽ để lại nhiều di chứng thần kinh lâu dài cho đứa trẻ, nhẹ có thể chậm phát triển tinh thần, mất khả năng nói năng, học tập… Nặng hơn có thể xuất huyết võng mạc mắt, gây giảm thị lực hoặc mù, điếc, liệt thần kinh, co giật, thậm chí có trẻ bị tử vong.

   III. NHỮNG DẤU HIỆU BÁO ĐỘNG 

  Tổn thương thần kinh và mạch máu do rung lắc thường kín đáo nên khó phát hiện ngay, có khi trẻ không có biểu hiện gì dù bị tổn thương thật sự.

  Tùy theo mức độ nặng nhẹ của tổn thương, những dấu hiệu của bệnh sẽ xuất lộ khác nhau: (1) nhẹ trẻ sẽ giảm linh hoạt, lờ đờ, ngủ gà ngủ gật, không mỉm cười; (2) nặng hơn trẻ sẽ không nhìn thấy, co giật, nôn mửa; (3) trầm trọng trẻ sẽ ngừng thở, tím tái, hôn mê… nếu không cấp cứu kịp, trẻ có thể tử vong.

    IV. Ý KIẾN CỦA CÁC CHUYÊN GIA VỀ NẰM NÔI, XỐC, LẮC

   Rất nhiều chuyên gia về nhi không đồng tình với việc chăm sóc con bằng nôi, võng thông thường và lên án mạnh việc xóc lắc trẻ nhỏ:

         

                Cần thay cái nôi cổ điển (trái) bằng nôi, xe đẩy kiểu mới Ảnh internet 

   Theo GS.TSKH Nguyễn Thu Nhạn, Phó Chủ tịch Hội Nhi khoa Châu Á, Chủ tịch Hội Nhi khoa Việt Nam hiện nay dù chưa có công trình khoa học chứng minh việc nằm nôi có ảnh hưởng đến phát triển thần kinh đứa trẻ, nhưng nếu ru lắc, xốc bế mạnh có thể làm giao đông mạnh não, trẻ sẽ bị “say” thăng bằng.

   PGS.TS Ninh Thị Ứng, Trưởng Khoa Thần kinh, Viện Nhi TƯ nhận định, trẻ em dưới 1 tuổi không nên nằm nôi vì não chưa phát triển hoàn chỉnh, chưa ổn định trong hộp sọ.

  TS.BS Nguyễn Công Nghĩa, BV Phụ Sản Hà Nội, hội chứng trẻ bị lắc rất khó nhận biết nếu không khám kỹ lưỡng, nhưng phòng bệnh lại rất đơn giản.

     V. CẦN TRÁNH HỘI CHỨNG “TRẺ BỊ  LẮC”

  Như tên gọi, “hội chứng trẻ bị lắc” là hậu quả của việc lắc xốc đầu trẻ quá nhanh, quá mạnh và đột ngột. Để ngăn ngừa hội chứng này cần tránh những động tác xoay chuyển đầu trẻ một cách đột ngột như: bế thốc ngược; xốc vác trẻ gấp gáp, vội vàng; tung hứng trẻ thái quá; tát tai; đánh vào đầu, mặt trẻ.

     

  Người lớn cũng cần lưu ý khi chơi đùa với trẻ, những lúc quá vui, quá giận, mất bình tĩnh dễ gây những động tác xốc lắc mạnh tay, có thể tạo ra hội chứng bị lắc gây hại thần kinh của trẻ.

     VI. THAM KHẢO

[1] Lắc ru, xốc nựng con: nguy hiểm đấy!

https://tuoitre.vn/lac-ru-xoc-nung-con-nguy-hiem-day-408101.htm

https://tienphong.vn/lac-ru-xoc-nung-con-nguy-hiem-day-post517011.tpo

https://www.mamnon.com/newsDetails.aspx?topicID=35951

[2] Lắc ru, xốc nựng con: nguy hiểm !

https://khoahocphothong.vn/lac-ru-xoc-nung-con-nguy-hiem-day-240399.html

[3] Lắc ru, xốc nựng con: Yêu thương không khoa học

https://dantri.com.vn/suc-khoe/lac-ru-xoc-nung-con-yeu-thuong-khong-khoa-hoc-20151017105458169.htm

[4] Hội chứng trẻ bị lắc

https://vnvc.vn/hoi-chung-rung-lac-nguyen-nhan-dieu-tri/

[5] Hội chứng rung lắc ở trẻ em: những điều cần biết

https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/nhi/hoi-chung-rung-lac-o-tre-em-nhung-dieu-can-biet/

[6] Vì sao hội chứng rung lắc gây nguy hiểm đối với trẻ?

https://vov2.vov.vn/suc-khoe/vi-sao-hoi-chung-rung-lac-gay-nguy-hiem-doi-voi-tre-40457.vov2

[7] HỘI CHỨNG RUNG LẮC Ở TRẺ NHỎ – Bệnh viện Từ Dũ