SĐT: 
I. LỜI MỞ
Tại Đại hội Đái tháo đường thế giới 2025 của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế (IDF) tại Bangkok, Thái Lan, Chủ tịch IDF Giáo sư Peter Schwarz đã công bố việc thành lập một nhóm làm việc để xây dựng các tiêu chuẩn chẩn đoán chính thức và hướng dẫn điều trị cho một loại bệnh đái tháo đường liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng với phân loại chính thức là “Đái tháo đường loại 5” theo đề nghị của các chuyên gia tại Ấn Độ vào đầu năm nay.
II. ĐỊNH DANH
Đái tháo đường loại 5 là một dạng đái tháo đường chủ yếu do suy dinh dưỡng và thiếu dinh dưỡng mãn tính gây ra. Bệnh thường ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và người trẻ tuổi gầy gò, suy dinh dưỡng, đặc biệt là ở những khu vực có chế độ dinh dưỡng hạn chế, không phù hợp, bao gồm nhiều quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Đái tháo đường tuýp 5 lần đầu tiên được phát hiện ở Jamaica vào năm 1955 và ban đầu được gọi là tiểu đường tuýp J. Các nhà nghiên cứu quan sát thấy tình trạng này ảnh hưởng không cân xứng đến người trẻ tuổi ở những khu vực có tình trạng suy dinh dưỡng phổ biến.
Trong những năm gần đây, bệnh được nhận biết nhiều hơn là một dạng tiểu đường liên quan đến suy dinh dưỡng, chủ yếu gặp ở những quốc gia có chế độ dinh dưỡng kém và tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng cao….
Ba đặc điểm chính của bệnh tiểu đường loại 5:
* Bệnh không phải do lượng đường nạp vào quá nhiều hoặc kháng insulin.
* Bệnh là kết quả của sự phát triển kém của tuyến tụytrong thời kỳ mang thai do thiếu hụt dinh dưỡng.
* Bệnh dẫn đến tình trạng thiếu hụt insulin do các tế bào beta tuyến tụy kém phát triển..
III. ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYPE 5 PHÁT TRIỂN THẾ NÀO?
Không như đái tháo đường loại 1, là một rối loạn tự miễn dịch tấn công các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy và bệnh đái tháo đường loại 2, là kết quả của tình trạng kháng insulin, đái tháo đường loại 5 phát triển khác nhau:
* Suy dinh dưỡng trước sinh: Nguồn gốc của đái tháo đường loại 5 bắt đầu từ trong bụng mẹ. Suy dinh dưỡng mãn tính trong thời kỳ mang thai ảnh hưởng đến sự phát triển tuyến tụy của thai nhi, dẫn đến thiếu hụt các tế bào beta tuyến tụy đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất insulin sau khi sinh.
* Thiếu insulin: Do các tế bào beta tuyến tụy ở những người mắc đái tháo đường loại 5 sản xuất rất ít insulin. đơn giản là do tuyến tụy không phát triển đầy đủ vì suy dinh dưỡng.
* Thiếu, không có đủ insulin, cơ thể không thể điều chỉnh lượng đường trong máu một cách thích hợp, dẫn đến tăng đường huyết, thường biểu hiện ở tuổi thiếu niên hoặc đầu tuổi trưởng thành….
IV. TRIỆU CHỨNG VÀ CHẨN ĐOÁN
1. Triệu chứng Dù nguyên nhân có khác, triệu chứng của đái tháo đường loại 5 cũng giống với các dạng đái tháo đường khác, gồm:
* Khát nước quá mức và đi tiểu thường xuyên.
* Mệt mỏi và yếu ớt.
* Giảm cân không rõ nguyên nhân, dù lượng thức ăn nạp vào bình thường hoặc quá nhiều.
* Nhìn mờ.
* Vết thương chậm lành.
2. Chẩn đoán
* Xét nghiệm máu
* Đánh giá tiền sử bệnh và tình trạng dinh dưỡng.
* Loại trừ đái tháo đường loại 1 và loại 2 dựa trên hồ sơ sức khỏe riêng biệt của bệnh nhân…
V. ĐIỀU TRỊ VÀ QUẢN LÝ
1. Điều trị
* Can thiệp chế độ ăn uống để giải quyết tình trạng suy dinh dưỡng tiềm ẩn.
* Liệu pháp insulin để điều chỉnh lượng đường máu khi cần thiết.
* Hỗ trợ dinh dưỡng cho sự phát triển và tăng trưởng bình thường của tuyến tụy.
* Theo dõi đường máu để đảm bảo kiểm soát thích hợp.
3. Quản lý * Đái tháo đường loại 5 cần được quản lý lâu dài, nhưng với chế độ dinh dưỡng và chăm sóc phù hợp, mọi người có thể sống khỏe mạnh.
* Can thiệp sớm, đặc biệt là trong những năm phát triển, là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng tiếp theo.
VI. LỜI KẾT
Việc Liên đoàn Đái tháo đường quốc tế (IDF) công nhận đái tháo đường loại 5 đánh dấu bước tiến đáng kể trong việc hiểu bệnh đái tháo đường trong bối cảnh toàn cầu.
Khi thế giới đang vật lộn với những thách thức của tình trạng suy dinh dưỡng và mất an ninh lương thực, bệnh tiểu đường loại 5 thu hút sự chú ý đến nhu cầu cải thiện sức khỏe bà mẹ và chính sách dinh dưỡng, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển.
Nhận thức và phát hiện sớm là chìa khóa để quản lý dạng đái tháo đường type 5 này và ngăn ngừa hậu quả suốt đời của nó đối với những nhóm dân số dễ bị tổn thương.
VII. THAM KHẢO
[1] IDF launches new type 5 diabetes working group
[2] Understanding Type 5 Diabetes: The Malnutrition-Related Form of Diabetes
https://www.studyiq.com/articles/diabetes/
[3] Type 5 Diabetes: The Newly Recognized Form of Diabetes
https://estevepharma.com/type-5-diabetes/
[4] Everything You Need To Know About Type 5 Diabetes