SĐT: 
CÂU HỎI
Tôi là một bệnh nhân đái tháo đường, nhiều lần dự hội thảo và sinh hoạt câu lạc bộ “Đái tháo đường”. Qua các bài hướng dẫn, tôi được biết có các loại đái tháo đường thể 1, thể 2 , đái tháo đường thai nghén, đái tháo béo phì….
Gần đây trên báo chí tôi nghe có một loại đái tháo đường mới do các bác sĩ Mỹ tím ra là đái tháo đường thể 3 ở não (tôi xin gởi bài báo kèm).Nghe nói đái tháo đường thể này thường đi kèm bệnh giảm trí nhớ Alzheimer.
Kính nhờ trang sống khỏe của quý báo cho tôi biết: Các thể loại đái tháo đường? Bệnh đái tháo đường thể 3 là gì? Cách điều trị ra sao? Các thuốc đái tháo đường trước đây có dung được cho loại đái tháo đường thể 3 này hay không?
TRẢ LỜI
I. ĐỊNH DANH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Theo phân tích về từ gốc, đái tháo đường là phối hợp hai yếu tố: đái tháo là đái rất nhiều và đái đường là nước tiểu có đường. Việc định danh cho căn bệnh gặp nhiều tranh luận; nhưng cho đến hiện nay từ đái tháo đường được thống nhất trong danh pháp.
Đái tháo đường là một bệnh lý mãn tính có rối loạn tăng đường máu, hậu quả do cơ thể chế tiết không đủ hóc môn insulin hoặc do xử dụng insulin không hiệu quả. Bệnh được chẩn đoán chính là qua xét nghiệm đường máu tăng cao và không nhất thiết có đường xuất hiện trong nước tiểu hay không.
II. PHÂN LOẠI
Hiện nay, theo danh pháp thống nhất của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, Hội Đái tháo đường Hoa Kỳ ADA, Liên đoàn Đái đường Thế giới IDF, bệnh đái tháo đường được phân ra các thể, nhóm (type) sau:
1* Đái tháo đường thể 1 đái tháo đường lệ thuộc insulin (Insulin -Dependent Diabete Mellitus- IDDM).
Bệnh xảy ra khi các tế bào β của đảo Langerhans ở tuyến tụy bị hư hỏng nên không còn khả năng chế tiết hóc môn insulin được nữa. Vì đái tháo đường thể 1 xảy ra khi còn trẻ nên còn được gọi là đái tháo đường khởi phát ở tuổi trẻ (childhood-onset diabetes) hay đái tháo đường trẻ em (juvenile diabetes).
2* Đái tháo đường thể 1,5 Tự miễn tiềm ẩn ở người lớn (Latent Autoimmune Diabetes of Adults: LADA)
Là dạng đái tháo đường type 1, được đặc trưng bởi sự khởi phát đái tháo đường chậm (thường xuất hiện ở tuổi > 30), có các tự kháng thể chống tiểu đảo tụy (islet autoantibodies) trong máu tuần hoàn, hay gặp nhất là tự kháng thể GADA (glutamic acid decarboxylase antibodies) và thời gian đầu chưa cần điều trị bằng insulin.
3 * Đái tháo đường thể 2 còn gọi là đái tháo đường không lệ thuộc insulin (Non-Insulin-Dependent Diabete Mellitus- NIDDM).
Bệnh xảy ra khi các tế bào β của đảo Langerhans ở tuyến tụy chỉ bị suy yếu không còn đủ khả năng chế tiết hóc môn insulin theo yêu cầu cơ thể. Vì đái tháo đường thể 2 thường xảy ra ở người lớn, người béo phì nên cũng được gọi là đái tháo đường khởi phát ở người lớn (adult-onset diabetes) hoặc đái tháo đường liên hệ béo phì (obesity-related diabetes).
4 * Đái tháo đường MODY (Maturity Onset Diabetes in the Young, MODY1, MODY2, MODY3, ĐTĐ ty thể..)
Bệnh vì giảm chức năng tế bào do khiếm khuyết gen, giảm hoạt tính insulin do khiếm khuyết gen, bệnh lý tụy ngoại tiết..
5 * Đái tháo đường thai nghén
Như tên gọi, đây là dạng đái tháo đường xuất hiện khi mang thai.
6“ Đái tháo đường thể 3 (Alzheimer)
Là bệnh đái tháo đường kbiểu hiện các triệu chứng kháng insulin ở não và có thể ảnh hưởng đáng kể đến nhận thức thần kinh (chức năng não) và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bệnh Alzheimer. ,
7* Đái tháo đường thể 5
Là dạng đái tháo đường chủ yếu do suy dinh dưỡng và thiếu dinh dưỡng mãn tính gây ra. Bệnh thường ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và người trẻ tuổi gầy gò, suy dinh dưỡng, đặc biệt là ở những khu vực có chế độ dinh dưỡng hạn chế, không phù hợp, bao gồm nhiều quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.
Thống kê hiện tại cho thấy, tỷ lệ các type đái tháo đường chính hiện nay: type 1 khoảng 10%, type 1,5 15% và type 2 là 75%. Hiện ở Việt Nam chưa có công bố chính thức về tỷ lệ đái tháo đường type 1,5.
III. TRỞ LẠI CÂU HỎI
(1) Đái tháo đường thể 3 như bạn đề cập cũng có thể gọi là đái tháo đường liên hệ bệnh Alzheimer .
(2) Chiếu theo định nghĩa đã được các chuyên gia nội tiết thống nhất, nguồn gốc bệnh sinh của tất cả thể loại đái tháo đường đều là: hoặc do thiếu insulin hoặc do sử dụng insulin không hiệu quả. Do đó, điều trị bệnh điều trị bệnh đái tháo đường có liên hệ Alzheimer như bạn hỏi cũng là điều chỉnh hai vấn đề này.
(3) Vì cơ chế bệnh sinh vẫn như nhau, nên có thể sử dụng các loại thuốc thông dụng hiện nay để điều trị đái tháo đường thể 3 như bạn đề cập.
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM