SĐT: 
I. LỜI MỞ
Ngủ là một động thái khá quan trọng trong cuộc sống: “Ăn được ngủ được là tiên, Không ăn không ngủ là tiền mất đi”. Ngủ cũng đứng thứ nhì trong “tứ khoái”: ăn, ngủ….
Gần đây, nhiều nghiên cứu khoa học nghiêm túc cho thấy, không những giấc ngủ ban đêm, mà ngay những phút “chợp mắt” ngắn ngủi buổi trưa cũng giúp bảo vệ sức khỏe và tăng hiệu quả làm việc buổi chiều rất nhiều.
II. LỢI ÍCH CỦA CHỢP MẮT BUỔI TRƯA
Dưới đây là những lợi ích của chợp mắt buổi trưa theo mức độ quan trọng
1. Hệ tim mạch
Giấc ngủ trưa thường quy làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Nghiên cứu y học cho thấy ngủ trưa ít nhất ba lần một tuần cũng đủ giảm nguy cơ đến một phần ba. Dimitrios Trichopoulos, Trường Y tế cộng đồng Havard ở Boston, cho rằng “Giấc giấc ngủ trư ngắn ngủi cũng đủ đánh bật nguy cơ tử vong do bênh mạch vành”.
Hiệu quả rõ ràng hơn ở những công nhân lao động: những người có dành thời gian ngủ trưa ngắn có nguy cơ tử vong do bệnh tim thấp hơn người không ngủ đến hai phần ba.
2. Hệ thần kinh và stress…
Chỉ vài đêm ngủ muộn, cũng làm cho con người khó giải quyết côn việc trơn tru. Khi bị áp lực tâm lý các chất trung gian dẫn truyền hóa học được tăng tiết để cơ thể “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight). Khi căng thẳng mệt mỏi nhiều hơn những hóc môn “căng thẳng” này tràn đầy trong cơ thể. Các hóc môn “căng thẳng” này sẽ làm tăng huyết áp, đường máu đưa đến bệnh tim mạch, béo phì, đái tháo đường…
Các nghiên cứu y học cho thấy, những giấc ngủ dù ngắn cũng có thể giảm thiểu những ảnh hưởng do thiếu ngủ vì stress và làm giảm sự sinh tổng hợp các hóa chất căng thẳng nguy hại, giúp bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi những ảnh hưởng tiêu cực của stress.
3. Phục hồi, tái tạo năng lượng
Sau cả buổi sáng làm việc căng thẳng, mệt mỏi cơ thể sẽ tồn đọng nhiều gốc tự do, hóc môn “căng thẳng”….và khoảng chợp mắt giúp cơ thể “thư giãn” phục hồi năng lượng cho buổi chiều.
4. Ổn định thị giác
Sau cả buổi sáng làm việc căng thẳng, đặc biệt với dân văn phòng, mắt sẽ mệt mỏi,. Giấc ngủ trưa tuy ngắn nhưng cũng đủ giúp mắt ổn định tránh “bệnh mắt máy tính”…
5. Tăng cường hệ miễn dịch
Nhiều nghiên cứu cho thấy, giấc ngủ trưa giups các tế bào của hệ miễn dịch hoạt động hoàn hảo hơn.
III. ĐỂ CÓ CHỢP MẮT TRƯA HOÀN HẢO
Để có một giấc ngủ trưa hoàn hảo, các chuyên gia khuyên 5 điều sau:
(1) Tập thành thói quen, thời khóa biểu phù hợp: ngủ trưa một nơi nhất định hằng ngày. Điều này giúp cơ thể tạo ra được nhịp sinh học (circadian rhythms) ổn định và tạo một thói quen,
(2) Ngủ ngắn là ngọt ngào: không nên ngủ quá lâu, quá nhiều. Tránh “ngủ quán tính” bằng cách tập thói quen chỉ ngủ quá 20-30 phút,
(3)Tắt đèn: thiên nhiên đã lập trình để con người có nhịp “bóng tối và ánh sáng”. Có thể dùng miếng giấy, tờ báo che mắt khi ngủ trưa,
(4) Đắp chăn: khi ngủ, chuyển hóa chậm lại và nhiệt độ cơ thể của chúng tôi giảm xuống. Nên đắp sơ cái chăn mền hoặc cái áo khoác giúp cảm thấy thoải mái, yên tâm,
(5) Dùng cà phê ?: các nhà nghiên cứu Đại học Loughborough khuyên nên uống một tách cà phê ngay trước khi ngủ trưa. Vì sau khi ngủ ngắn 20 phút, chất caffeine sẽ bắt đầu có tác dụng làm tăng adenosine, là chất chịu trách nhiệm về những cảm xúc khi mệt mỏi, làm các tế bào thần kinh năng động và hung phấn.
IV. ĐÔI ĐIỀU BÀN LUẬN
Khoa học chỉ rõ, ngủ trưa rất có ích cho con người cả sức khỏe, thể chất lẫn tinh thần. Người ta thấy rằng, những nhà tư tưởng, những vị lãnh đạo trên thế giới đều có “thiết kế” giấc ngủ trưa mỗi ngày: Albert Einstein, Winston Churchill, Salvador Dali, John F Kennedy.
Giấc ngủ trưa, dù ngắn, chợp mắt cũng đủ làm con người hồi phục lại, “làm mới” lại mọi chức năng để tiếp tục công việc đang dở dang của buổi sáng. Khảo sát xác nhận rằng ngủ trưa giúp đánh bại sự sụt giảm trí lực, thúc đẩy nhận thức, sáng tạo và hợp lý hóa công việc buổi chiều hơn.
Các nghiên cứu y khoa chứng minh được rằng giấc ngủ trưa rất tốt cho tim, giảm huyết áp, giúp cơ thể chúng ta đối phó với sự căng thẳng và áp lực công việc:
Cuộc sống văn minh cũng có nhiều hệ lụy. Nhiều ngành nghề phải làm việc thông tầm, làm trong ca ba…Do đó, việc bố trí một giấc ngủ trưa, dù ngắn nhiều lúc cũng hơi xa xỉ. Nhưng nếu lưu tâm bố trí được một chút “chợp mắt” buổi trưa, chúng ta cải thiện đáng kể khả năng lao động cũng như phòng ngừa bệnh tật cho chính bản thân mình.
Trước đây, ở các nước Âu Mỹ, ngủ ngày có thể được xem như là lười biếng, một dấu hiệu của sự lão hóa, thiếu năng động. Nhưng giờ đây, với 650.000 người Mỹ chết vì bệnh tim mỗi năm, họ đã bắt đầu thay đổi cách suy nghĩ về giấc ngủ trưa.
Tuy chợp măt buổi trưa có lợi cho hệ thần kinh và tim mạch, các chuyên gia lưu ý 3 điều sau:
Một là: Không ngủ trưa quá lâu, tối đa là 30 phút. Ngủ trưa quá lâu tăng nguy cơ thừa cân, béo phì, và các hệ lụy…
Hai là: Không ngủ ngay sau bữa ăn, Ngủ gấp liền sau khi ăn dễ bị các ảnh hưởng tiêu hóa như khó tiêu, trào ngược dạ dày….
Ba là: Không gục ngủ trên bàn, mà nên có ghế hoặc giường để nằm thẳng lưng thoải mái tránh vẹo cổ, đau vai gáy…
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Why sleep is important and what happens when you don’t get enough
http://www.apa.org/topics/sleep/why.aspx
[2] 11 Surprising Health Benefits of Sleep
http://www.health.com/health/gallery/0,,20459221,00.html
[3] Benefits of Sleep
http://healthysleep.med.harvard.edu/healthy/matters/benefits-of-sleep
[4] 10 Benefits of Sleeping Naked You Probably Didn’t Know
http://www.lifehack.org/articles/lifestyle/10-benefits-sleeping-naked-you-probably-didnt-know.html
[5] Why Do We Sleep, Anyway?
http://healthysleep.med.harvard.edu/healthy/matters/benefits-of-sleep/why-do-we-sleep
[6] 10 benefits of a good night’s sleep
[7] Could a Nap A Day Save Your Life?
http://preventdisease.com/news/16/081716_Could-Nap-A-Day-Save-Your-Life.shtml
[8] A nap a day keeps the doctor away
https://www.4elementsretreat.com/a-nap-a-day-keeps-the-doctor-away/
[9] A nap a day keeps the doctor away; how to know if you’re napping healthily
https://uknow.uky.edu/uk-healthcare/nap-day-keeps-doctor-away-how-know-if-youre-napping-healthily
[10] Chợp mắt buổi trưa để thừa sức khoẻ
http://tuoitre.vn/tin/song-khoe/20160904/chop-mat-buoi-trua-de-thua-suc-khoe/1165729.html
[11] Ba ‘không’ khi ngủ trưa tốt cho sức khỏe
[12] Ngủ trưa thế nào để tốt cho sức khỏe?
[13] Ngủ trưa thế nào để tốt cho sức khỏe?
https://www.facebook.com/watch/?v=246265793618968
[14] Có nên ngủ trưa hay không theo khoa học?
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM