SĐT: 
LỜI MỞ
Từ tháng 6 – 8 hàng năm, ngọc long biển samphire loài cây chịu mặn ven biển trên khắp Vương quốc Anh đua nhau nảy mầm non mới.
Mới đây, Nick Shell, một chàng Anh gốc Việt, đã về quê mẹ nuôi trồng thành công cả hecta ngọc long biển ở Nha Trang, Khánh Hòa.
Mầm samphire khá giống mầm măng tây. Nhờ chứa vitamin A, B, C và có một số công hiệu trị bệnh, mầm samphire giàu tiềm năng trở thành món chính trong thực đơn của các nhà hàng.
SAMPHIRE: XƯƠNG RỒNG BIỂN
Ngọc long biển, cỏ thủy tinh, măng tây biển, samphire có tên khoa học Salicornia europaea, là cây một năm ưa mặn có hoa, thân mọng nước. Nó sinh trưởng nhiều ở các đầm lầy ngập mặn của Anh, như ở vòng cung cát Vịnh Holkham, Norfolk… Tuy sống tốt trong môi trường đầm lầy ven biển, bị nước mặn dâng ngập 2 lần/ngày, nó là thực vật thuộc họ… xương rồng.
Samphire là chịu mặn giỏi. Nó yêu thích các bãi bồi thủy triều, bờ cát hoang lẫn bùn, lạch nước biển ăn sâu vào đất liền…
Mùa thu, samphire chuyển màu thành đỏ hoặc tím và trổ bông. Khi thủy triều lên, toàn bộ samphire ngập trong nước, tạo nên khung cảnh mỹ lệ. Sau khi kết trái (quả), samphire dần tàn lụi. Suốt mùa đông – xuân, hạt samphire ngủ yên trong băng, kiên nhẫn chờ hè sang. Rồi từ tháng 6 – 8 hàng năm, samphire bắt đầu mùa sinh trưởng mới. Chúng nảy mầm từ hạt, khoe những đọt non mọng nước, bụ bẫm như chồi cây măng tây.
NGỌC LONG BIỂN: RAU NƯỚC MẶN ĐỘC ĐÁO
Từ xa xưa, samphire đã được người dân Norfolk (Anh) xem như là rau dại theo mùa. Họ tranh thủ hái khi nó còn non, đem về chế biến thức ăn. Nhờ mọc hoang tràn lan, samphire được người dân miền biển Anh hái ăn miễn phí. Tuy nhiên, việc thu hoạch samphire cũng đòi hỏi khá nhiều kinh nghiệm, từ căn chuẩn thời gian đến hiểu biết về thủy triều.
Samphire có thể ăn sống, nhưng đa phần được sơ chế bằng cách luộc hoặc nướng trước khi làm món ăn. Vì sống trong nước mặn, samphire có sẵn vị muối. Nó thậm chí mặn đến nỗi, những ai thích ăn nhạt phải luộc với rất nhiều nước cho phai nhạt bớt đi.
Khi luộc chín, samphire xanh mướt như rong biển, giòn và ngon ngọt như măng tây. Bởi vậy, nó mới có biệt danh là “măng tây biển”. Một số người cho rằng, kết cấu và hương vị của samphire còn giống thân rau bina non hoặc búp atiso. Nó thích hợp làm món ăn kèm cho hầu hết các loại hải sản.
Thế kỷ XVII, nhà thảo dược lừng danh người Anh – Nicholas Culpeper (1616 – 1654) tuyên bố “samphire là loại cây có đặc tính y học lành nhất, không chứa bất cứ tác dụng phụ nào”. Nó giàu các loại vitamin A, B, C, canxi, vi chất sắt… Người Anh thích đem samphire ngâm chua, vừa làm thức ăn, vừa làm thuốc ngăn ngừa bệnh loãng xương, dành cho các thủy thủ phải đi biển dài ngày.
Ngày nay, samphire được Tập đoàn Phyto (Hàn Quốc) sử dụng công nghệ chiết xuất natri lấy muối thực vật. Họ cho biết, muối samphire tự nhiên có hiệu quả tích cực trong việc điều trị bệnh huyết áp cao và gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, Phyto còn phát triển bột samphire khử muối có chứa polyphenol và antithrombus. Hai chất này giúp điều trị bệnh béo phì, xơ cứng động mạch.
NGỌC LONG BIỂN: RAU BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Bên cạnh vai trò rau xanh ngon, samphire còn cực kỳ quan trọng đối với hệ sinh thái ven biển. Sau thời gian mầm chồi, nó phát triển thành bụi cây cứng cáp, cung cấp môi trường sống cho nhiều loài chim và bảo vệ bờ biển khỏi tác động của giông bão, nước biển dâng, xói mòn…
Chuyên gia thực vật Paul Simons (Anh) cho biết: “Samphire có xu hướng mọc thành vạt dày đặc. Khả năng chắn sóng của vạt samphire mạnh hơn bất cứ đê nhân tạo nào”. Chưa hết, nhờ rễ samphire cắm sâu, bám chắc, nhiều thực vật ven biển khác như cỏ bồng đất mặn (suaeda maritima), thạch thảo biển (tripolium pannonicum)… cũng có cơ hội bám trụ và lớn lên.
Đặc biệt, khả năng bẫy bắt CO2 của samphire rất cao. Theo ước đoán của các nhà khoa học, rừng samphire hấp thụ và lưu trữ CO2 an toàn, hiệu quả hơn bất cứ rừng cây nào cùng kích thước.
THAM KHẢO
[1] Samphire
https://en.wikipedia.org/wiki/Samphire
[2] Samphire: Măng tây của nhà nghèo
https://giaoducthoidai.vn/samphire-mang-tay-cua-nha-ngheo-post499435.html
[3] How to cook samphire
https://www.greatbritishchefs.com/how-to-cook/how-to-cook-samphire
[4] Wild Food: Marsh Samphire
[5] Chàng trai gốc Việt trở về quê hương trồng thành công loài cây mà ít nơi trên thế giới trồng được
Trần Bá Thoại