Thời gian vừa qua, các phương tiện truyền thông đồng loạt đưa tin, bài về chủ đề rác thải nhựa. Trọng tâm xoay quanh:
(1) Môi trường đang ô nhiễm rác thải nhựa, trên đất và trên biển
(2) Tác hại của rác nhựa,
(3) Cách giảm rác thải nhựa
(3) Thu gom rác thải nhựa để sạch môi trường.
Theo thống kê của Liên Hiệp Quốc, mỗi năm, con người sản xuất ra hơn 300 triệu tấn nhựa. Gần một năm sau, một nửa số nhựa này trở thành rác thải. Rác thải nhựa là nguồn chính tạo ra các hạt nhựa vi mô gây ô nhiễm môi trường sống, đặc biệt là các đại dương, và gây ra nhiều tác hại lên sức khỏe con người. Do đó, xu hướng giảm rác thải nhựa đang được phát động rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới.
Theo Bộ TNMT, trên thế giới cứ mỗi phút có 1 triệu chai nhựa được bán ra, mỗi năm 5.000 tỷ túi nilon được tiêu thụ.
Ở Việt Nam, thống kê bình quân, mỗi hộ gia đình sử dụng khoảng 1 kg túi nilon/tháng; Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh thải ra môi trường trung bình 80 tấn nhựa và nilon/ ngày.
Riêng ở TP HCM, Quỹ Tái chế chất thải thống kê cho thấy, mỗi năm ở thành phố có 250.000 tấn chất thải nhựa; trong đó có 48.000 tấn được chôn lấp (19,2%); còn lại hơn 200.000 tấn được tái chế hoặc thải trực tiếp ra môi trường.cs nhà
Các nhà khoa học đã chỉ ra 3 phương cách giảm rác thải nhưa, viết gọn là 3R:
1. Giảm sử dụng: Reduce to use
2. Tái sử dụng: Reuse
3. Tái chế
Theo tôi, chủ trương giảm và xử lý tốt chất thải nhựa là rất cần thiết và cấp bách. Nhưng những chương trình, kế hoạch đăng triển khai hiện nay mang tính “phong trào”, ít bền vững vì hai điểm:
Một là trong ba cách để giảm rác thải nhựa, viết gọn là 3R: Reduce, Reuse, Recycle (Giảm sử dụng, Tái sử dụng, Tái chế), trong đó tái chế là căn cơ, thực tế và khả thi nhất. Nhưng chúng ta cố gắng, kể cả biện pháp hành chánh (cấm) để giảm sử dụng là chính; và
Hai là vật dụng bằng nhựa cũng là một phát minh, sáng chế để phục vụ con người, như chai đựng bằng nhựa để dễ mang đi du dịch, dã ngoại, cứu trợ thiên tai; nhiều dụng cụ y tế như ống tiêm, kim luồn (catheter), bọc máu, dịch chuyền…. Vấn đề chính ở đây là vẫn dùng nhưng phải xử lý rác thải như thế nào cho hợp lý. Mọi con dao đều làm từ mảnh thép, nhưng ngoài tên chung, dao còn có các tên khác như “công cụ lao động” của bà nội trợ, “vũ khí tự vệ” của người đi rừng, và là “hung khí gây án” của tên trộm cướp !!!
Tham khảo
[1] Hạt nhựa siêu nhỏ: Ô nhiễm rất to!
https://dantri.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/hat-nhua-sieu-nho-o-nhiem-rat-to-2018111415255274.htm
[2] Những điều cần biết về vi nhựa trong biển và đại dương
http://www.vasi.gov.vn/712/-nhung-dieu-can-biet-ve-vi-nhua-trong-bien-va-dai-duong/t708/c304/i1256
[3] Ô nhiễm hạt nhựa vi thể
https://tranbathoaimdphd.wordpress.com/2018/11/19/o-nhiem-hat-nhua-vi-the-microplastic-pollution/
[4] 90% muối ăn trên thế giới nhiễm hạt vi nhựa, nguy hại gì cho sức khỏe?
[5] Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia xả rác thải nhựa nhiều nhất thế giới
[6] Nan giải thu gom và tái chế chất thải nhựa
https://baotintuc.vn/xa-hoi/nan-giai-thu-gom-va-tai-che-chat-thai-nhua-20180428084031075.htm
[7] MR6: Bê tông thảm đường từ rác nhựa thải
[8] Ecobrick: Cách xử lý rác nhựa khả thi
https://dantri.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/ecobrick-cach-xu-ly-rac-nhua-kha-thi-20190508223305877.htm
[9] Chung tay chống rác thải nhựa vì một Việt Nam xanh
http://www.monre.gov.vn/Pages/chung-tay-hanh-dong-chong-rac-thai-nhua-vi-mot-viet-nam-xanh.aspx
[10] Lan tỏa những mô hình sáng tạo chống rác thải nhựa
https://giaoducthoidai.vn/thoi-su/lan-toa-nhung-mo-hinh-sang-tao-chong-rac-thai-nhua-4021601-l.html
[11] Chống rác thải nhựa!
http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/chong-rac-thai-nhua-308008.html
[12] Việt Nam sẽ cấm đồ nhựa dùng 1 lần
https://tonkinart.vn/viet-nam-se-cam-do-nhua-dung-1-lan/
TS.BS Trần Bá Thoại