Mỗi năm, con người sản xuất ra hơn 300 triệu tấn nhựa, và một năm sau, một nửa số nhựa này trở thành rác thải. Các nhà môi trường học tính ra rằng, trong số các sản phẩm nhựa được sản xuất, chỉ có 9% được tái chế; 91% còn lại là chất thải vào không khí, đất và nước gây ô nhiễm môi trường.
Khoa học chỉ rõ, có 3 phương cách giảm rác thải nhựa là Giảm sử dụng, Tái sử dụng, Tái chế (3R: Reduce, Reuse, Recycle, trong đó tái chế là căn cơ, thực tế và khả thi nhất.
Hiện nay, con người đã dùng rác thải nhựa để tái chế các vật liệu, đồ dùng khác như:
(1) Biến rác thải nhựa thành năng lượng
Qua quá trình nhiệt phân plasma lạnh (cold plasma pyrolysis), gia nhiệt từ 400-600oC trong môi trường oxy hạn chế sẽ chuyển đổi rác thải nhựa thành hydro, metan và ethylene. Hydro và metan được sử dụng làm nhiên liệu sạch, vì chúng chỉ tạo ra một lượng nhỏ các hợp chất có hại như bồ hóng, hydrocarbon không cháy và carbon dioxide.
(2) Trộn rác nhựa polyetylen với với xi măng portland theo tỷ lệ 60/40 để tạo nên “xi măng nhựa” giúp giảm lượng cát xây dựng và đông kết nhanh;
(3) Sử dụng rác thải nhựa sản xuất vật liệu xây dựng như: Plasphalt được tạo thành từ các hạt nhựa được sản xuất từ chất thải nhựa chưa phân loại, thay thế cho cát và sỏi truyền thống được sử dụng trong sản xuất nhựa đường.
(4) Làm gạch sinh thái Ecobrick
Là các chai nhựa nhét đầy các bao, túi, giấy nylon để làm viên gạch sinh thái.
ECOBRICK: ĐƠN GIẢN, KHẢ THI, CÓ THỂ ÁP DỤNG RỘNG RÃI TRONG CỘNG ĐỒNG
https://dantri.com.vn/khoa-hoc/ecobrick-cach-xu-ly-rac-nhua-kha-thi-20190508223305877.htm
Eco-brick, eco (sinh thái) brick (viên gạch), gạch sinh thái, còn có tên gạch chai (bottle brick), ecoladrillo, là vật liệu xây dựng tạo nên từ các chất thải nhựa, cụ thể là các chai nhựa nhồi đầy các bao túi nilon phế thải. Những vỏ chai nhựa được nhồi rác thải này sẽ trở nên cứng chắc có khả năng thay thế cho gạch xây dựng trong các công trình ở đời sống thường ngày như nhà cửa, bàn ghế, bồn hoa…
Năm 2003, Alvaro Molina lần đầu tiên nhét rác nhựa vào chai trên đảo Ometepe, theo kỹ thuật xây dựng chai (chai PET đổ đầy cát) của kiến trúc sư người Đức Andreas Froese ở Nam Mỹ năm 2000.
Phải đến năm 2010, tại miền bắc Phillipines, Russell Maier và Irene Bakisan viết nên một bản hướng dẫn đơn giản về cách làm ecobrick cho người dân địa phương. Bộ Giáo dục nhận thấy tầm quan trọng tuyệt vời của ecobrick và đã đưa bản hướng dẫn này tới tổng cộng 1.700 trường học, tính tới năm 2014.
Việc phát triển ecobrick mạnh mẽ tại Phillipines đã biến nơi đây thành ngọn cờ đầu trong phong trào đáng tuyên dương này, và từ đó Liên minh Ecobrick toàn cầu hình thành và hiện tại, Liên minh đã có mặt thêm tại Nam Phi, Zambia, Mỹ, Indonesia….
Theo các nhà xây dựng, khi làm các chai ecobrick cần lưu ý 3 điểm:
(1) Chỉ cho rác thải nhựa mềm, túi nylon, giấy nhựa, vào trong chai;
(2) Không cho thủy tinh, kim loại, giấy hay bất cứ vật liệu có thể phân hủy vào trong chai; và
(3) Rác thải nhựa còn dính đồ ăn cần phải được làm sạch và phơi khô mới cho vào chai, tránh thực phẩm thừa phân hủy bên trong.
Trong cuộc sống hiện đại, đồ nhựa là nhu yếu phẩm của con người, là vật liệu đóng gói hàng hóa tiêu dùng được chuộng nhất. Tuy nhiên, tiêu thụ nhiều thì rác thải cũng tăng theo. Rác thải nhựa là vấn nạn môi trường cho cả thế giới. Đầu năm nay, trong cuộc họp của Hội đồng Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEA) tại Nairobi, Quỹ hoang dã thế giới WWF vừa phát hành báo cáo về rác thải nhựa trên thế giới. WWF cảnh báo, tới năm 2030 sẽ có thêm 104 triệu tấn nhựa gây ô nhiễm sinh thái, và đến năm 2050 rác nhựa ở các đại dương còn nhiều hơn số lượng cá. Do đó, giảm thải, tái chế và xử lý rác nhựa là yêu cầu cấp bách hiện nay.
Trên lý thuyết, đốt rác nhựa để tạo năng lượng rất hợp lý. Nhưng công nghệ nhiệt phân plasma lạnh không dễ thực hiện đại trà, và việc đốt cháy rác nhựa nếu không được kiểm soát chặt chẽ có thể làm ô nhiễm không khí.
Xử lý rác nhựa thành vật liệu xây dựng như plasphalt, xi măng vừa tiết kiệm được cát sỏi vừa giảm ô nhiễm môi trường, nhưng cần nhà máy, công nghệ phức tạp khó áp dụng cho các nước đang phát triển.
Tóm lai: Ecobrick là cách giải quyết đơn giản, không cần công nhân, máy móc chuyên nghiệp, có thể thực hiện mọi lúc mọi nơi… Đây chính là giải pháp có tính khả thi cao nhất.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam