SĐT: 
CHỐNG CÚM VỚI DẦU TRÀM
TS.BS TRẦN BÁ THOẠI (Bệnh viện Đà Nẵng)
Dầu gió quá quen thuộc trong đời sống thường nhật của dân ta; không chỉ người già, người bệnh, phụ nữ khi sinh đẻ mà cả người trẻ, người khỏe mạnh khi đi tàu xe …đều có cầm theo chai dầu như là một liệu pháp phòng bệnh thời khí hữu hiệu, “ở đâu có gió ở đó có dầu”. Có đến 5 cách dùng dầu gió: (1) thoa hai bên thái dương, xương ức, xương sống…(2) xông dầu trong phòng làm việc, phòng ăn, phòng ngủ…(3) xông, hít, ngửi dầu vào vùng mũi họng (4) tắm nước ấm có pha thêm dầu và (5) dùng dạng viên nang hay dung dịch uống. Vùng đất cát cằn cỗi miền Trung, đặc biệt ở Thừa Thiên Huế có rất nhiều tràm gió hoang dại, thấp như cây chổi, mọc tự nhiên thành rừng. Từ cây tràm gió hoang dại nầy, người Huế đã chưng cất ra một loại dầu gió rất thông dụng: dầu Tràm.
Cây tràm gió (melaleuca leucadedron L) mọc thành rừng tự nhiên ở Việt Nam. Rừng tràm phân bố nhiều ở Thừa Thiên Huế và rải rác ở Quảng Bình, Quảng Trị, Long An, Đồng Tháp Mười, Tây Ninh…Nông dân khai thác tinh dầu tràm bằng cách chưng cất lôi cuốn hơi nước lá cây tràm hoang. Trữ lượng khai thác tinh dầu tràm ở Việt Nam khá lớn khoảng 500 tấn/năm.
Phân tích thành phần hóa học của dầu tràm có rất nhiều chất, nhưng chỉ có hai hoạt chất có tác dụng là Eucalyptol chiếm từ 42-52% và α-Terpineol chiếm từ 5-12%. Eucalytol có tác dụng sát khuẩn nhẹ, long đàm và có hương thơm và mùi vị dễ chịu nên được dùng trong nhiều loại thuốc ho, nước súc miệng và mỹ phẩm…Hoạt chất α-Terpineol chiết xuất từ tinh dầu tràm chính là nguyên liệu để sản xuất nhiều thuốc sát khuẩn và nấm đặc hiệu, dưới hai dạng sử dụng: bôi thoa trực tiếp hay dạng hít ngửi bay hơi.
Đã có nhiều công trình khoa học ở cấp Bộ Y tế, cấp Nhà nước nghiên cứu về quy trình công nghệ để chiết xuất, độc tính, tác dụng dược lý, tác dụng kháng khuẩn của α-Terpineol từ tinh dầu tràm. Theo kết quả công trình khoa học của PGS.TS Nguyễn Văn Dịp và CN Hồ Hữu Dụng (Đề tài NCKH Bộ Y Tế năm 1996) thì α-Terpineol thiên nhiên là một kháng khuẩn thực vật có hiệu lực kháng khuẩn, kháng nấm ở dạng tiếp xúc (bôi thoa), đặc biệt hơn là ở điều kiện bay hơi. Và gần đây hơn một nghiên cứu của OPODIS pharma (thực hiện tại Viện Pasteur TP HCM 2008) cho thấy dầu thuốc sử dụng α-Terpineol tự nhiên chiết xuất từ dầu tràm còn có tác dụng ức chế virút cúm H5N1; còn tác dụng ức chế virút H1N1 hiện đang tiếp tục nghiên cứu. Từ 2008 tinh dầu tràm cũng được Bộ Y Tế cho vào danh mục thuốc thiết yếu dành cho y tế cơ sở để kiểm soát bệnh địa phương (local diseases control).
Dầu tràm với hoạt chất chính là Eucalyptol và α-Terpineol đã có từ lâu đời và được xử dụng rất rộng rãi trong cộng đồng dân chúng để phòng ngừa cảm mạo, “gió máy” cho người già, người bệnh, thai sản phụ, trẻ nhỏ kể cả sơ sinh. Tính kháng khuẩn và kháng nấm của dầu tràm đã được xác nhận, các nghiên cứu về khả năng ức chế virut cúm gần đây bước đầu cho một số kết quả đáng khích lệ. Thiết nghĩ dùng dầu tràm gió chiết xuất tự nhiên và các chế phẩm dẫn xuất dưới dạng xông, hít mũi trong phòng làm việc, phòng khách, phòng ngủ, trong xe ô tô… cũng là một biện pháp y tế dự phòng hợp tình, hợp lý và rất khoa học: vừa tạo hương thơm dễ chịu lại vừa sát khuẩn, ức chế vi rút, đặc biệt đang trong mùa “cao điểm” sốt, cúm như hiện nay.